Παρασκευή 25 Μαΐου 2012

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ


 Θέματα βατά , σαφή και αναμενόμενα , που νομίζω πως δικαιώνουν τους μαθητές που προετοιμάστηκαν καλά.

Υπέροχο το ποίημα του Τ.Λειβαδίτη που δόθηκε ως παράλληλο!

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2012




ΚΕΙΜΕΝΟ

Κωνσταντῖνος Καβάφης

Μελαγχολία τοῦ Ἰάσωνος Κλεάνδρου
ποιητοῦ ἐν Κομμαγηνῇ· 595 μ.Χ.

Τό γήρασμα τοῦ σώματος καί τῆς μορφῆς μου
εἶναι πληγή ἀπό φρικτό μαχαῖρι.
Δέν ἔχω ἐγκαρτέρησι καμιά.
Εἰς σέ προστρέχω Τέχνη τῆς Ποιήσεως,
πού κάπως ξέρεις ἀπό φάρμακα·
νάρκης τοῦ ἄλγους δοκιμές, ἐν Φαντασίᾳ καί Λόγῳ.

Εἶναι πληγή ἀπό φρικτό μαχαῖρι. ⎯
Τά φάρμακά σου φέρε Τέχνη τῆς Ποιήσεως,
πού κάμνουνε ⎯ για λίγο ⎯ νά μή νοιώθεται ἡ πληγή.
(1921)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α1. Τρία από τα βασικά γνωρίσματα της ποίησης του Κ. Καβάφη είναι η πεζολογία, η ιδιότυπη γλώσσα και η χρήση συμβόλων. Για το κάθε ένα από τα παραπάνω γνωρίσματα να γράψετε ένα αντίστοιχο παράδειγμα από το ποίημα που σας δόθηκε.
                                        Μονάδες 15

Β1. Στο ποίημα, σύμφωνα με τον Στέφανο Διαλησμά, «έχουμε ένα δυσανάλογα μεγάλο τίτλο (με προσεκτικά τοποθετημένη στίξη, ώστε να προβάλλει τα μέρη από τα οποία απαρτίζεται) που υποστηρίζει και συμπληρώνει ποικιλοτρόπως το ποίημα».
Να τεκμηριώσετε την παραπάνω άποψη αιτιολογώντας τη συγκεκριμένη επιλογή του τίτλου από τον ποιητή.
                                        Μονάδες 20

Β2. Να επισημάνετε στο ποίημα τέσσερα διαφορετικά εκφραστικά μέσα (μονάδες 8) και να ερμηνεύσετε τη λειτουργία τους (μονάδες 12).
                                        Μονάδες 20

Γ1. Να σχολιάσετε τους παρακάτω στίχους σε ένα κείμενο 100-120 λέξεων:
Εἰς σέ προστρέχω Τέχνη τῆς Ποιήσεως,
πού κάπως ξέρεις ἀπό φάρμακα·
νάρκης τοῦ ἄλγους δοκιμές, ἐν Φαντασίᾳ καί Λόγῳ.
                                            Μονάδες 25

Δ1. Να συγκρίνετε ως προς το περιεχόμενο το ποίημα του Κ. Καβάφη Μελαγχολία τοῦ Ἰάσωνος Κλεάνδρου ποιητοῦ ἐν Κομμαγηνῇ· 595 μ.Χ. με το παρακάτω ποίημα του Τ. Λειβαδίτη Αυτοβιογραφία, εντοπίζοντας (μονάδες 5) και σχολιάζοντας (μονάδες 15) τρεις ομοιότητες και δύο διαφορές μεταξύ των δύο ποιημάτων.
                                          Μονάδες 20

Τάσος Λειβαδίτης
Αυτοβιογραφία
Ἄνθρωποι ποὺ δὲ γνώρισα ποτὲ μοῦ δώσαν τὸ αἷμα μου καὶ
τ’ ὄνομά μου,
στὴν ἡλικία μου χιονίζει, χιονίζει ἀδιάκοπα
μιὰ κίνηση πάντα σὰ νἄθελα νὰ προφυλαχτῶ ἀπὄνα
χτύπημα
δίψασα γιὰ ὅλη τὴ ζωή, κι ὅμως τὴν ἄφησα
γιὰ ν’ ἁρπαχτῶ ἀπ’ τὰ πελώρια ἀγκάθια τῆς αἰωνότητας,
ἡ σάρκα μου ἕνας ἐπίδεσμος γύρω ἀπ’ τὸ αὐριανό μου
τίποτα
κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ μὲ βοηθήσει στὸν πόνο μου
ἐκτὸς ἀπ’ τὸν ἴδιο μου τὸν πόνο ⎯ εἶμαι ἐδῶ, ἀνάμεσά σας,
κι ὁλομόναχος,
κ’ ἡ ποίηση σὰ μιὰ μεγάλη ἀλήθεια, ποὺ τὴν ἀνακαλύπτεις
ὕστερ’ ἀπὸ χρόνια,
ὅταν δὲν μπορεῖ να σοῦ χρησιμέψει πιὰ σὲ τίποτα.

Ἐπάγγελμά μου: τὸ ἀκατόρθωτο.

Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, τ. 1, Αθήνα, Εκδόσεις Κέδρος,
2003, σ. 429.


 Οι ενδεικτικές απαντήσεις που έδωσε η Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων



Α1

 Πεζολογία: καθημερινό λεξιλόγιο (κάπως ξέρεις...)
 ανισοσύλλαβος στίχος
 ανισόστιχες στροφές
 απουσία ομοιοκαταληξίας
Ιδιότυπη γλώσσα  ιδιωματισμοί (κάμνουνε)
λόγιες λέξεις (είς σε, Ποιήσεως, του άλγους, έν Φαντασία καί Λόγω, κ.ά.)
Σύμβολα: φάρμακα, μαχαίρι, πληγή, κ.ά.

Β1.  Ο  μακροσκελής  τίτλος σε  σχέση  με  το  ποίημα  δίνει την εντύπωση κάποιας ιστορικότητας. Χωρίζεται με την άνω τελεία σε δύο άνισα μέρη:

 Το α' μέρος πληροφορεί:
        για το συναίσθημα ενός προσώπου
        για το πρόσωπο: Ιάσων Κλεάνδρου
        για την ιδιότητα του πρόσωπου: ποιητής
        για το χώρο: Κομμαγηνή (βλέπε σχόλιο σχολικού βιβλίου)

To β' μέρος υποστηρίζει, συμπληρώνει και. δίνει έμφαση στην
εποχή των ανακατατάξεων
Με τον τίτλο ο ποιητής αποδίδει το συναίσθημα στον ανύπαρκτο Ιάσωνα: 1) για να μην ομολογήσει την προσωπική θλίψη, 2) για να προσδώσει διαχρονικότητα στη θλίψη από τη γήρανση και τον ιαματικό χαρακτήρα της τέχνης, 3) για να αποστασιοποιηθεί από το προσωπικό του βίωμα και να το περιγράψει αντικειμενικά, 4) για να το συγκεκριμε­νοποιήσει αποδίδοντας το σε επώνυμο πρόσωπο και μάλιστα ομότεχνο, 5) για να σχολιάσει την εποχή του ανατρέχοντας στο παρελθόν, 6) για να απαλλάξει τη λέξη «μελαγχολία» από τις ρομαντικές και συμβολιστικές υπερβολές.

Β2

        α' ενικό πρόσωπο
        εξομολογητικός χαρακτήρας
        β ενικό πρόσωπο: θεατρικότητα
        μεταφορές (πληγή,  μαχαίρι,  κ.ά.):  υπαινικτική απόδοση του πόνου
        προσωποποίηση (Ποιήσεως, Φαντασία, Λόγω): θεοποίηση, μαγικές ιδιότητες, έμφαση
        αναστροφή και υπερβατό (νάρκης του άλγους δοκιμές): έμφαση στην      νάρκωση του πόνου
        υπαλλαγή (φριχτό μαχαίρι αντί φριχτή  πληγή): έμφαση στην καταλυτική δύναμη της φθοράς του χρόνου
        επανάληψη   λέξεων  (πληγή   και  μαχαίρι):   επίταση   του πόνου
   επανάληψη του δευτέρου στίχου στον έβδομο για έμφαση.


Γ1


        Απόγνωση του ποιητικού υποκειμένου
        Προσφυγή στην προσωποποιημένη τέχνη και αιτιολόγηση της
        Τα ιαματικά φάρμακα: αμφίσημη λέξη - φαρμάκια
        Τα μέσα της ποιήσεως: Φαντασία, Λόγος
        Μείωση της απολυτότητας των απόψεων.

Δ1

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ


ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ


  •  Ποιήματα για την ποίηση.
  •  Ο εξομολογητικός χαρακτήρας
  •   Η βιωματικότητα
  •   Η φθορά του χρόνου (τό γήρασμα του σώματος     στην ηλικία μου χιονίζει .., )
  •   Ο πόνος (πληγή από φριχτό ... , τον πόνο)          
  •   Οι ιατρικοί όροι (φάρμακα, επίδεσμοι)    
  •   Η άμυνα απέναντι στη φθορά (εις σε προστρέχω, ..., σά να΄θελα να προφυλαχτώ ...)
  •   Η μοναξιά και η απόγνωση (Δεν εχω εγκαρτέρησι καμιά, ανάμεσα σας κι ολομόναχος)
  •   Η επιδίωξη των δημιουργών (νεότητα και υστεροφημία, αιωνιότητα και ακατόρθωτο)

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

  •        Αφηγητής: προσωπείο ( στον Καβάφη)- αυτοβιογραφικός (Λειβαδίτης)
  •         Πρόσωπα: στη «Μελαγχολία..,» το ποιητικό  υποκείμενο διαλέγεται    με την Ποίηση, στην «Αυτοβιογραφία» με τους     πολλούς
  •     Στη   «Μελαγχολία...»   προσωποποιούνται   έννοιες,   στην      «Αυτοβιογραφία» τα πρόσωπα είναι υπαρκτά
  •    Το    ποιητικό    υποκείμενο    στη    "Μελαγχολία"    δεν παραιτείται από τη ζωή, ενώ στην «Αυτοβιογραφία» την     απαρνιέται (αναχωρητής)
  •   Επίσης στη «Μελαγχολία...» η ποίηση παρουσιάζεται ως  χρήσιμη, ενώ αυτό δεν συμβαίνει στην «Αυτοβιογραφία».





2 σχόλια: