Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου 2010

ΣΟΛΩΜΟΣ-εσχατολογία και παράλληλες αναγνώσεις


Με την ενότητα 2[19] ο Σολωμός μας μεταφέρει , μαζί με τον ήρωά του, στο εσχατολογικό του όραμα. Το μοτίβο της βροντής της προηγούμενης ενότητας, αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στο κοσμικό χώρο (ουρανός, ακρογιάλια, πέλαγα,  βουνά) και τον μεταφυσικό χώρο, τον εξαγιασμένο, που προσδιορίζει και  την εσχατολογική εποχή του ποιήματος.
Φωτιά  και στον κοσμικό χώρο και στο μεταφυσικό: φωτιά και καταστροφική και καθαρτήρια: αστροπελέκια που φωτίζουν στην ενότητα 1[18], φωτιά που καταστρέφει τον παλιό κόσμο  στη ενότητα 2[19]…
Στην ενότητα της ‘Εσχατης Κρίσης, ο ουρανός ξαναγεννιέται και  η γη εξαφανίζεται,(« Kαπνός δε μένει από τη γη· νιος ουρανός εγίνη.»).
Το παραδείσιο  τοπίο  στον "Κρητικό" "εγκοσμιώνεται", όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Δ. Μαρωνίτης, αφού περιγράφεται με χρονικούς προσδιορισμούς που ανακαλούν επίγειες μνήμες:
«Ψηλά, πρωί, λουλούδια, θύρα  φωνή, κορμί , σαλεύει, κοιτάζει εδώ κι εκεί»
Ό,τι τώρα ενώνει  τους δύο κόσμους είναι η εξαγνισμένη αγάπη του Κρητικού για την αρραβωνιαστικιά του, μια αγάπη που υπάρχει ακόμη και σε υπερβατικό, εξωλογικό χώρο και χρόνο.


(Κάπου εδώ  θυμήθηκα  τον Οδ.Ελύτη στο "Μονόγραμμα"....) 


Θα πενθώ πάντα -- μ'ακούς; -- γιά σένα,
μόνος,στόν Παράδεισο

Θά'ρθει μέρα,μ'ακούς
Να μας θάψουν κι οι χιλιάδες ύστερα χρόνοι
Λαμπερά θα μας κάνουν πετρώματα,μ'ακούς ;
Να γυαλίσει επάνω τους η απονιά,ν'ακούς
Των ανθρώπων
Και χιλιάδες κομμάτια να μας ρίξει
Στα νερά ένα-- ένα , μ'ακούς
Τα πικρά μου βότσαλα μετρώ,μ'ακούς
Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία,μ'ακούς
Όπου κάποτε οι φιγούρες Τών Αγίων
βγάζουν δάκρυ αληθινό,μ'ακούς ;
Οι καμπάνες ανοίγουν αψηλά,μ'ακούς ;
Ένα πέρασμα βαθύ να περάσω
Περιμένουν οι άγγελοι μέ κεριά καί νεκρώσιμους ψαλμούς
Πουθενά δεν πάω ,μ'ακούς;
Ή κανείς ή κι οι δύο μαζί, μ'ακούς ;...)



Συχνές είναι ,πάντως, στο έργο του Σολωμού οι θεολογικής φύσεως αναφορές αλλά και οι μεταφυσικοί προβληματισμοί, που αποδεικνύουν τη βαθιά θρησκευτικότητα του ποιητή.



 Η σχέση του Σολωμού  με την θρησκεία ήταν καρπός μια ζωντανής και δημιουργικής πίστης, που έτρεφε από μικρός προς τον Χριστιανισμό. Ο Δημήτριος, ο αδελφός του ποιητή, διηγιόταν στο Δεσιάη, ότι ο Διονύσιος από μικρός σύχναζε στο ιερό του ναού της γειτονιάς του. Είχε μάθει απ’ έξω τους ψαλμούς του Δαβίδ, τους θρήνους του Ιερεμία, το βιβλίο του Ιώβ και το Άσμα Ασμάτων, από το οποίο είχε εμπνευσθεί πολλά από τα Ιταλικά του τραγούδια.  Ως χαρακτηριστικό της βαθιάς ευσέβειάς του κατά τους παιδικούς του χρόνους αναφέρεται, ότι κάποια μέρα επιστρέφοντας από τον ναό ρωτήθηκε από τον κόντε Σολωμό, τον πατέρα του. «παιδί μου που ήσουνα προτού γεννηθείς;» και ο Σολωμός απάντησε αδίστακτα και με παρρησία «εις τον νουν του Θεού». Όταν εύρισκε εις το έδαφος αντικείμενο σε σχήμα σταυρού, απέφευγε να το πατήσει, το ελάμβανε και το ασπάζετο...

Επίσης ο  Λίνος Πολίτης παρατηρεί:
«Αυτό που ξεχωρίζει στο Σολωμό πιο πολύ από τις ποιητικές ή καλλιτεχνικές του αρετές, είναι η βαθιά θρησκευτικότητα και η σταθερή απόλυτη πίστη. Ο Σολωμός ήταν μια βαθιά συνείδηση θρησκευτική που βρίσκει και διαισθάνεται κάτω από τυχαία περιστατικά το αόρατο νήμα που τα συνέχει και τα αιτιολογεί, που αισθάνεται μέσα στη φύση, την παρουσία δηλαδή ενός Θεού».

Σ' ένα από τα αριστουργήματά του ¨Ωδή εις Μοναχήν¨ ο ποιητής εισέρχεται στον κόσμο του Μυστικισμού και εκτός από την προτροπή προς τον μοναχικό βίο, δίνει την προσωπική του μαρτυρία για τη μέλλουσα ζωή και την ανάσταση.

¨Τα κόκκαλα εβαρεθήκαν
στο μνήμα καρτερώντας
και τρίζουνε ακατάπαυστα
την κρίση αναζητώντας.
Ξύπνα αδελφή! Τη σάλπιγγα
Την ύστερη αγροικώ.


Να θυμηθούμε,επίσης, πως και στο «Λάμπρο»  αναφέρεται η Σάλπιγγα της Δευτέρας Παρουσίας και καταγράφεται η αναμονή της ανάστασης των νεκρών :

 «Βλέπεις τούτους τούς τάφους; Καμιά μέρα
 Ἐδῶ μέσα καὶ σὺ θὲ νὰ κοιμᾶσαι,
 Ἕως ὅπου ἀπὸ ψηλὰ θέλει βουΐσῃ
 Ἡ σάλπιγγα ἡ στερνὴ νὰ σὲ ξυπνήσῃ.»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει  η παράλληλη ανάγνωση του «Κρητικού» με τη "Φαρμακωμένη στον Άδη"  του Δ. Σολωμού , αφού τα θρησκευτικά μοτίβα που συναντάμε  στο «Κρητικό» στην ενότητα 2[19]  τα συναντάμε και εκεί.
Μια πολύ χρήσιμη παράλληλη ανάγνωση του «Κρητικού» και της «Φαρμακωμένης στον ‘Αδη» μπορείτε να δείτε στο ιστολόγιο  "Νεάρχου παράπλους", κάνοντας κλικ εδώ

  Και κλείνοντας να δούμε το εσχατολογικό όραμα ενός άλλου  ποιητή, μακρινό του Σολωμού και  χρονολογικά και ιδεολογικά και τεχνοτροπικά. Πρόκειται για  τον Ανδρέα Εμπειρίκο, που με το βλέμμα του υπερρεαλισμού οραματίζεται  στην  έσχατη κρίση τη δημιουργία ενός άλλου κόσμου. «Νιός ουρανός εγίνη» λέει ο Σολωμός και ονειρεύεται έναν κόσμο «αγγελικά πλασμένο»…
Μια ιδανική πολιτεία ονειρεύεται ο  Εμπειρίκος  με το ποίημα του, σε πεζολογική μορφή, «όχι Μπραζίλια μα Οκτάνα»...Μια πολιτεία που θα επιζήσει όταν οι άγγελοι του Κυρίου θα ονοματίσουν τον καινούργιο κόσμο...
 Οκτάνα είναι η ονομασία για την ονειρική του πολιτεία, ένα προσωπικό όραμα και ταυτόχρονα μια λέξη πλασμένη από τον ίδιο τον ποιητή!  Σε μεγάλο βαθμό  πρόκειται για ένα εσχατολογικού περιεχομένου κείμενο. Η "Οκτάνα" είναι μία επαγγελία δικαιοσύνης και αποκατάστασης των σχέσεων των ανθρώπων:
 «Οκτάνα θα πη δικαιοσύνη. Οκτάνα θα πη αγάπη. Οκτάνα θα πη παντού και πάντα καλοσύνη.»Η "Οκτάνα" καλεί τους ανθρώπους να εγκαθιδρύσουν επί γης Παράδεισο «χωρίς προπατορικόν αμάρτημα, πέραν πάσης εννοίας κακού «Οκτάνα θα πη η εντελέχεια εκείνη, που αυτό που είναι αδύνατον να γίνη αμέσως το κάνει εν τέλει δυνατόν, ακόμη και την χίμαιραν, ακόμη και την ουτοπίαν, ίσως μια μέρα και την αθανασίαν του σώματος και όχι μονάχα της ψυχής.» 

"..Οκτάνα θα πη παντού και πάντα εν ηδονή ζωή.
Οκτάνα θα πη δικαιοσύνη.
Οκτάνα θα πη αγάπη.
Οκτάνα θα πη παντού και πάντα καλοσύνη.
Οκτάνα, φίλοι μου, θα πη, απόλυτος μη συμμόρφωσις με ό,τι αντιστρατεύεται, ή μάχεται, ή αναστέλλει την έλευσιν της Οκτάνα.
Οκτάνα θα πη μη συμμετοχή και μη αντίταξι βίας εις την βίαν.
Οκτάνα θα πη ό,τι στους ουρανούς και επί της γης ηκούετο, κάθε φοράν που ως μέγας μαντατοφόρος, με έντασιν υπερκοσμίου τηλεβόα, ο άγγελος Κυρίου εβόα.
Ιδού με ολίγα λόγια, αλλά σαφή, ιδού τι θα πη, φίλοι μου, Οκτάνα.
Και τώρα θα προσθέσω:
Όσοι από σας πια βαρεθήκατε στον κόσμο αυτόν τον άδικον και τον βλακώδη να άγεσθε και να φέρεσθε από τους ψεύτες, από τους σοφιστάς και λαοπλάνους, όσοι πια βαρεθήκατε οι δεσμοφύλακές σας σαν τόπια ταλαίπωρα να σας εξαποστέλλουν εις τον Καϊάφα και πριν απ αυτόν στον Άννα, προσμένοντας να έλθη η Ώρα η χρυσαυγής, η πολυύμνητος και ευλογημένη, όσοι πιστοί, όσοι ζεστοί, όσοι την σημερινήν ελεεινήν πραγματικότητα να αλλάξετε ποθείτε, προσμένοντας να έλθη η Ώρα, όσοι πιστοί, όσοι ζεστοί, ελάτε και ως ανακράξωμεν μαζί (νυν και αεί, νυν και αεί) σαν προσευχή και σαν παιάνα, ας ανακράξωμεν μαζί, με μια ψυχή, με μια φωνή ΟΚΤΑΝΑ!»  

Εσχατολογικές προσεγγίσεις και στο Σολωμό και στον Εμπειρίκο, αλλά με πόσο διαφορετικά βλέμματα...  














Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ

 Επειδή μεγάλη ταραχή προκάλεσαν  τα χρονικά επίπεδα του Κρητικού και έχουν εγείρει ...ενδοφιλολογικές και ενδομαθητικές διαφωνίες, σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας   το κατατοπιστικότατο   αρχείο που ευγενικά μου παραχώρησε η κ. Αγάθη Γεωργιάδου, σχολική σύμβουλος φιλολόγων της Αν. Αττικής, που τιμά με την παρουσία της το ιστολόγιό μας

Τα χρονικά επίπεδα του Κρητικού

Ο βασικός θεματικός πυρήνας του Κρητικού είναι η αγωνιώδης προσπάθεια ενός ναυαγού από την Κρήτη, μετά την αποτυχημένη Κρητική εξέγερση,  να σωθεί και να σώσει την αγαπημένη του, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο αντίξοες φυσικές δυνάμεις, αλλά και τις προσωπικές μεταφυσικές του αγωνίες. Το περιεχόμενο του Κρητικού αποτελεί ένα μονόλογο σε πρώτο πρόσωπο που αρχίζει in medias res και αναφέρεται στα γεγονότα του παρελθόντος. Περιλαμβάνει τη φοβερή θύελλα που ξέσπασε στο πέλαγος, το ναυάγιο μέσα στη νύχτα και την πάλη του Κρητικού με τα κύματα έχοντας την αγαπημένη του στην αγκαλιά του, την εμφάνιση της φεγγαροντυμένης μέσα σε μια ατμόσφαιρα υπερκόσμιας γαλήνης, το γλυκύτατο ήχο που λύγισε τις δυνάμεις του και τον έκανε να ορκιστεί στο γενναίο απώτερο παρελθόν του (προϊστορία ήρωα), και το φτάσιμο στην ακτή, όπου ο ήρωας διαπίστωσε το θάνατο της αγαπημένης του. «Τώρα» (αφηγηματικό παρόν/ χρόνος της αφήγησης) περνά τις μέρες του ζητιανεύοντας, μετέωρος ανάμεσα σ’ αυτό τον κόσμο και τον άλλο, περιμένοντας να συναντηθεί κάποτε με την κόρη στην έσχατη κρίση (μέλλον/ εσχατολογικός χρόνος).
Τα γεγονότα, όμως, στο ποίημα δεν παρουσιάζονται με την παραπάνω ευθύγραμμη χρονολογική σειρά, αλλά με συνεχείς παραβιάσεις της φυσικής χρονικής διαδοχής, με αναλήψεις και προλήψεις.
Ο χρόνος, άλλωστε, της ποιητικής αφήγησης, συνιστά μια από τις σημαντικότερες ιδιοτυπίες της δομής και της πλοκής του Κρητικού, λόγω της συνεχούς μετατόπισής του από το παρόν στο παρελθόν ή στο μέλλον. Συγκεκριμένα, η χρονική αφετηρία είναι το δυστυχισμένο «παρόν» του ήρωα-αφηγητή, όταν όλες οι δοκιμασίες του έχουν τελειώσει
Το μεγαλύτερο μέρος της ποιητικής αφήγησης καταλαμβάνει η ανάληψη που περιέχει τα «ευθύγραμμα» επεισόδια, δηλαδή το ναυάγιο, τη νηνεμία, την εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης, τον ήχο και το θάνατο της κόρης  [1ο επίπεδο].
Με μικρότερες αναλήψεις εγκιβωτισμένες μέσα στην εκτεταμένη «ευθύγραμμη» ανάληψη δίνονται τα «περιφερειακά» γεγονότα, δηλαδή οι βρεφικές κι ερωτικές μνήμες, ο Κρητικός πόλεμος, οι χαμένοι σύντροφοι, οι λαβωματιές στη μάχη, το ξεκλήρισμα της οικογένειας του ήρωα και ο εκπατρισμός του  [2ο επίπεδο].
Στην ποιητική αφήγηση ενσωματώνονται επίσης και προλήψεις που αναφέρονται στο θάνατο της κόρης[3ο επίπεδο
και στην έσχατη κρίση [4ο επίπεδο].

Κατά τον Ερ. Καψωμένο έχουμε, δηλαδή, τέσσερα χρονικά επίπεδα:
Το πρώτο καλύπτει το χρόνο του ναυαγίου και της θαυμαστής εμπειρίας (φεγγαροντυμένη, ήχος).
Το δεύτερο την προϊστορία του ήρωα στην Κρήτη.
Το τρίτο τη ζωή του ψωμοζήτη πρόσφυγα μετά το ναυάγιο και το θάνατο της κόρης.
Το τέταρτο τον οραματισμό της έσχατης κρίσης.

Ο Μαρωνίτης σχηματοποιεί τη λυρική αφήγηση του Κρητικού σε τέσσερις ομόκεντρους κύκλους («εποχές»):

Η πρώτη εποχή περιλαμβάνει τα «ευθύγραμμα επεισόδια»: ναυάγιο, νηνεμία, Φεγγαροντυμένη, ήχο, θάνατο κόρης.
Η δεύτερη τις «παλίνδρομες» (βρεφική, εφηβική ηλικία, μάχες, εκπατρισμός) και τις «πρόδρομες μνήμες» (τα μετά το ναυάγιο και το θάνατο της κόρης).
Η τρίτη το μοτίβο της έσχατης κρίσης.
Η τέταρτη το «ρημαγμένο παρόν» του αφηγητή.



1ο ΕΠΙΠΕΔΟ: Απ. 1 [18.], απ. 3 [20.], απ. 4 [21.] στ. 1-15 και 18-29 και απ. 5 [22.] στ. 1-4, 9-15, 21-34, 43-58.
2ο ΕΠΙΠΕΔΟ: Απ. 2 [19.] στ. 2-3, απ. 4 [21.] στ.  14-16, 16-17 και 31-36, απ. 5 [22.] στ. 4-5, 16-20 και 25-33, 35- 42.
3ο ΕΠΙΠΕΔΟ: Απ. 2 [19] στ. 4, Απ. 5[22] στ.5-9
4ο ΕΠΙΠΕΔΟ: Απ. 2 [19] 5-18.


Επίσης εξαιρετική είναι και η παρουσίασή της για τον "Κρητικό ", που μπορείτε να δείτε εδώ

Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010

Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ- 2[19]-Τα χρονικά επίπεδα



  1.  Η  διακοπή της αφήγησης και η έκκληση του αφηγητή  σε ποιους απευθύνεται;

  2.     Σε ποιο χρονικό επίπεδο εντάσσεται αυτός ο λόγος;


  3.     Οι όρκοι υπαγορεύονται από την πρόθεση του αφηγητή να πείσει τους ακροατές του. 
  Πώς αποκτούν ισχύ αυτοί οι όρκοι και ποιο πληροφορητικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν;

4.     Να προσεχθεί η αναφορά στην «ψυχή» στο στ. 4 και στην προοικονομία (πρόληψη) που μπορεί να περιέχει.

5.     Συνειρμικά από την «ψυχή» ο αφηγητής κάνει μια παρέκβαση. Ποιο είναι το θέμα της; Σε ποιο χρονικό επίπεδο εκτυλίσσεται;

6.     Σε ποιες θεολογικές ιδέες στηρίζεται το μεταφυσικό όραμα Τι δηλώνουν για τη θρησκευτικότητα του ήρωα;

7.     Ποιες πληροφορίες μας δίνει ο διάλογος για τα αισθήματα του ήρωα και της αγαπημένης του;

8.     Ποια χαρακτηριστικά αποδίδονται εδώ στην κόρη;

9.     Τι προοικονομεί ο στίχος 5 και η μετάβαση του ήρωα/αφηγητή στην Κοιλάδα του Ιωσαφάτ;

10. Την έσχατη κρίση ο ήρωας τη συλλαμβάνει ενορατικά. Ποιες πρώτες σκέψεις μπορούμε να κάνουμε για τις προϋποθέσεις μέσ’ από τις οποίες ο ήρωας αξιώθηκε μια τέτοια σύλληψη του κόσμου;

11. Πώς δικαιολογείται μέσα στο πλαίσιο της δομής του ποιήματος η συγκεκριμένη θέση της παρέκβασης;


12.     Παρουσιάζουν πληροφορητικό για την ιστορία μας ενδιαφέρον οι όρκοι; Τι το ενδιαφέρον παρατηρείτε στη συστοιχία και την εκφορά τους;

13.   Τι θέμα έχει το κομμάτι που περικλείουν οι παρενθέσεις στο δεύτερο μέρος [19.] του ποιήματος; Ποια η θέση του στο χρόνο της ιστορίας;

14.    Ποιων ιδεών απήχηση μπορούμε να επισημάνουμε σ’ αυτή την παρέκβαση; Τι συμπεράσματα μπορούμε να συναγάγουμε για την πνευματική συγκρότηση του Σολωμού;

15.     Τι μας γνωστοποιεί για τα αισθήματα του Κρητικού και της αγαπημένης του ο διάλογος της παρέκβασης;

16.   Ποιες πηγές μπορούμε ν’ ανιχνεύσουμε πίσω από τις πεποιθήσεις για τη μέλλουσα Κρίση που διατυπώνονται εδώ;

17.    Καταργεί την «έκπληξη» του τέλους η παρέκβαση;

18.     Παραδεισιακά στοιχεία στη νέα όψη του νυχτερινού τοπίου. Πού αλλού τα έχουμε συναντήσει διαβάζοντας Σολωμό;








 
                         ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ

              Ο Ε.Καψωμένος και τα χρονικά επίπεδα:



                         Ο Μαρωνίτης και οι "εποχές του Κρητικού":







 
1ο επίπεδο( 1η εποχή) :  Ο χρόνος του ναυαγίου και της θαυμαστής εμπειρίας της φεγγαροντυμένης και  του ανεκλάλητου ήχου.


  2ο επίπεδο( 2η εποχή) : Η προΐστορία του ήρωα στην Κρήτη ή η ιστορία του ήρωα πριν το ναυάγιο.

3ο επίπεδο (2η εποχή ): Η ιστορία του ήρωα μετά το ναυάγιο και το χαμό της κόρης.

 
4ο επίπεδο( 3η εποχή):  Πρόδρομη αφήγηση για την έσχατη κρίση .Άχρονος χρόνος , εξαγιασμένος χώρος.



4η εποχή, κατα Μαρωνίτη:  Ο χρόνος της ποιητικής πράξης.

     



     τα επίπεδα του χρόνου στην ενότητα 2[19]:

        1) στ. 1: Πιστέψετε π’ ό,τι θα πω είν’ ακριβή αλήθεια, :     3ο επίπεδο

  2)  στ.2-3:
μά τες πολλές λαβωματιές που μόφαγαν τα στήθια,
μά τους συντρόφους πόπεσαν στην Kρήτη πολεμώντας, :   2ο επίπεδο

  3) στ. 4:
μά την ψυχή που μ’ έκαψε τον κόσμο απαρατώντας. : 3ο επίπεδο

  4)  στ. 5-18:
(Λάλησε, Σάλπιγγα, κι εγώ το σάβανο τινάζω, (....)

όμως κοιτάζει εδώ κι εκεί και κάποιονε γυρεύει») : 4ο επίπεδο



 


Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΚΑΒΑΦΗΣ


Αυτή την όμορφη παρουσίαση επιμελήθηκαν οι μαθήτριες του Β2, Κρίκου Χρυσοβαλάντου και Κωστάκη Εύα.

Και ακολουθεί μια παρουσίαση πολυ καλή, του Νίκου Μανουδάκη απο το Β2
Μπράβο Νίκο!


Ξεκινάμε λοιπόν και τη ...φιλοξενία της Λογοτεχνίας της  Α και Β Λυκείου στο Φωτόδεντρο.

Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2010

Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ


1) Οι αφηγηματικές ενότητες είναι  δοσμένες αποσπασματικά, γεγονός όμως που δεν στερεί σε τίποτε το ποίημα απο την ενότητα και τη συνοχή του. (Για την αποσπασματικότητα και την αρίθμηση του ποιήματος αναφερθήκαμε στη προηγούμενη ανάρτηση)

2) κυκλική δομή, αφού το ποίημα ξεκινά με το σκοπό και την ευχή του ναυαγού να φτάσει στο ακρογιάλι και τελειώνει με την -κατά το ήμισυ- επίτευξη του στόχου του, αφού  φτάνει μεν αλλά με την αγαπημένη του νεκρή.

3) αναλήψεις και προλήψεις διασπούν την ευθύγραμμη ροή της αφήγησης και μας βοηθούν να σχηματίσουμε μια πλήρη εικόνα για τα συμβάντα στην ζωή του ήρωα πριν και μετά το ναυάγιο

4) μέσα στο κυρίαρχο και παντοδύναμο φυσικό τοπίο συμπλέκονται τα θέματα του ιδανικού έρωτα,της αγάπης για τη πατρίδα και η χριαστιανική πίστη, που όλα μαζί αποτελούν χαρακτηριστικά της Επτανησιακής σχολής.

5) το στοιχείο των τριών, μέσα απο μια ανιούσα κλιμάκωση:

  • οι τρεις κεραυνοί που πέφτουν στην ενότητα 1[18],
  • οι τρεις όρκοι της ενότητας 2[19]
  • οι τρεις δοκιμασίες του ήρωα-το ναυάγιο, η Φεγγαροντυμένη και ο ανεκλάλητος ήχος-
  • οι τρεις υποθέσεις που κάνει ο Κρητικός για την ανάμνηση της Φεγγαροντυμένης :
(καν σε ναό ζωγραφιστή με θαυμασμό περίσσο,
κάνε την είχε ερωτικά ποιήσει ο λογισμός μου,
           καν τ’ όνειρο, όταν μ’ έθρεφε το γάλα της μητρός μου·
ήτανε μνήμη παλαιή, γλυκειά κι αστοχισμένη,)

  •  οι τρεις αναφορές στο ένδοξο και δυναμικό παρελθόν του

(Kαι τα νερά ’σχιζα μ’ αυτό, τα μυριομυρωδάτα,
με δύναμη που δέν ειχα μήτε στα πρώτα νιάτα,
μήτε
όταν εκροτούσαμε, πετώντας τα θηκάρια,
μάχη στενή με τους πολλούς ολίγα παλληκάρια,
                  μήτε όταν τον μπομπο-Iσούφ και τσ’ άλλους δύο βαρούσα
σύρριζα στη Λαβύρινθο π’ αλαίμαργα πατούσα.)

  • Οι τρεις αποφατικές παρομοιώσεις με τις οποίες επιχειρείται να προσδιοριστεί ο μεταφυσικός ήχος που μαγεύει τον ήρωα(  η παρουσία της φύσης κυρίαρχη και σ'αυτές)

     Δεν είναι κορασιάς φωνή στα δάση που φουντώνουν,
    και βγαίνει τ’ άστρο του βραδιού και τα νερά θολώνουν,
και τον κρυφό της έρωτα της βρύσης τραγουδάει(...)
Δεν είν’ αηδόνι κρητικό που σέρνει τη λαλιά του
σε ψηλούς βράχους κι άγριους όπ’ έχει τη φωλιά του(...)
Δεν είν’ φιαμπόλι το γλυκό οπού τ’ αγρίκαα μόνος
στον Ψηλορείτη όπου συχνά μ’ ετράβουνεν ο πόνος(...)

6) οι αντιθέσεις που αποτυπώνουν δυνάμεις που αντιμάχονται ή λειτουργούν ως αντιστάθμισμα:
πχ σώμα και ψυχή, τρικυμία και νηνεμία , ζωή και θάνατος, η θετική και η αρνητική όψη της φύσης, υλική και πνευματική διάσταση κλπ


Όσον αφορά τις αντιθέσεις  θα ήθελα να σταθούμε λίγο περισσότερο...

Μια βαθύτερη και ουσιαστικότερη αντίθεση που διαπνέει το "Κρητικό"- αλλά και ολόκληρη τη σολωμική ποίηση- είναι αυτή που βλέπει διάσταση ανάμεσα στον εθνικό Σολωμό και στο λυρικό Σολωμό,σύμφωνα με το Δ.Τζιόβα:


Το καλύτερο παράδειγμα  της έντασης ανάμεσα στο εθνικό και στο ατομικό, στο αφηγηματικό και στο λυρικό αποτελεί «Ο Κρητικός». Μια αφηγηματική σύλληψη του ποιήματος πριμοδοτεί τον γραμμικό και ιστορικό χρόνο, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα γεγονότα στην Κρήτη και υπογραμμίζοντας το ιστορικό παρελθόν του Κρητικού. Από την άλλη πλευρά, η λυρική υφή του ποιήματος συγχέει την ιστορική γραμμή και προβάλλει τη διαταραγμένη συναισθηματική και διανοητική κατάσταση του πρωταγωνιστή.
Το αίτημα για αφηγηματικότητα, βασισμένο στην αιτιότητα και στην ανασυγκρότηση της βιογραφίας του Κρητικού, παράγει μια ρεαλιστική, ιστορική και τελικά εθνική ανάγνωση του ποιήματος που αναδεικνύει τον αγώνα στην Κρήτη εναντίον των Τούρκων και την επακόλουθη δοκιμασία των προσφύγων σε σύγκριση με τη λυρική θεώρηση του ποιήματος που δεν επιμένει στην αποκατάσταση της ιστορικής ακολουθίας των γεγονότων αλλά στη συναισθηματική και ψυχολογική ανταπόκριση.


 Το ποίημα ως αφήγημα λειτουργεί και ως αναπαράσταση της πρόσφατης ιστορίας και ως αλληγορία για την κρητική λογοτεχνική παράδοση και την επιδέξια οικειοποίησή της ή μεταλαμπάδευσή της. Μια τέτοια προσέγγιση του «Κρητικού» τον καθιστά εθνικό αφήγημα, αν όμως αντιμετωπιστεί ως λυρικό ποίημα αποβαίνει η άχρονη ιστορία μιας βασανισμένης ψυχής. Στην πρώτη περίπτωση, τα γεγονότα και η εξωτερική πραγματικότητα κατέχουν το προσκήνιο, στη δεύτερη η προτεραιότητα ανήκει στον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή, στον ασυνάρτητο λόγο του και στην απομάκρυνσή του από την (λογοτεχνική) ιστορία.
Κρίνοντας από την περίπτωση του «Κρητικού» θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η αφηγηματική προσέγγιση του ποιήματος αντιπροσωπεύει το ιστορικό παρελθόν, σηματοδοτώντας μια καθοδική πορεία προς τις εθνικές ρίζες και τις πηγές της λογοτεχνικής παράδοσης, ενώ η λυρική προσέγγιση αντιπροσωπεύει το άχρονο παρόν και τη διάσπαση του υποκειμένου προτείνοντας μια ανοδική κίνηση με τη μορφή της οραματικής εξομολόγησης.


Ο Σολωμός  ήταν διχασμένος ανάμεσα στο λυρικό και στο αφηγηματικό, στο οικουμενικό και στο εθνικό, στο ατομικό και στο καθολικό, στο ιδανικό και στο πραγματικό, στην πάλη με τη γλώσσα και στην αναπαράσταση της ιστορίας.

Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010

Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥ Δ.ΣΟΛΩΜΟΥ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ



Ο Δ.Σολωμός αρίθμησε τα αποσπάσματα του Κρητικού ξεκινώντας απο το 1[18], αρίθμηση που διατήρησε και ο Πολυλάς πιστεύοντας ο ίδιος πως ο Κρητικός είναι μέρος μιας ευρύτερης ποιητικής σύνθεσης.Συγκεκριμένα γράφει: "Ως είναι φανερόν απο την αρχή τούτου του αποσπάσματος-του Κρητικού δηλαδή -αυτό ήταν συνέχεια Ποιήματος του οποίου ο μακαρίτης είχε συνθέσει  ή τουλάχιστον σχεδιάσει τα 17 πρώτα κεφάλαια.Από αυτά δεν ευρίσκεται ίχνος εις τα σωζόμενα έγγραφα"
Υπάρχουν μελετητές που πιστεύουν πως ο Κρητικός δεν είναι ολοκληρωμένο έργο.Σ'αυτή τη θέση τους συνηγορεί και το γεγονός ότι ο ποιητής δεν έδωσε κάποιο τμήμα του Κρητικού για δημοσίευση- όπως έκανε για παράδειγμα με το Λάμπρο-πράγμα που ίσως δηλώνει ότι ο ίδιος δεν θεωρούσε την επεξεργασία του ποιήματος ολοκληρωμένη.Σύμφωνα με τον Γ.Βελουδή οι υποστηρικτές της αποσπασματικότητας του ποιήματος την αιτιολογούν στηριζόμενοι: α)στη μακρόχρονη δικαστική περιπέτεια με τον ετεροθαλή αδελφό του που τον εξόντωσε ψυχολογικά β) στην αδυναμία του να επιτύχει τη μεγάλη σύνθεση, αφού η φυσική του ροπή δεν του επέτρεπε τη μεγάλη προσπάθεια γ) στο θρυλούμενο αλκοολισμό του δ) στην επιμονή του σε ένα γλωσσικά επικεντρωμένο φορμαλισμό , σε συνδυασμό με την  ανεπάρκεια της δημοτικής γλώσσας της εποχής του και τη  δική του γλωσσική  αδυναμία .
Βέβαια η επικρατούσα άποψη είναι οτι ο Κρητικός είναι έργο ολοκληρωμένο, με αρχή , μέση και τέλος (Λίνος Πολίτης).Οι στίχοι του πρώτου αποσπάσματος είναι τυπικοί στίχοι αρχής, ενώ ο τελευταίος στίχος δίνει το τέλος της περιπέτειας στο ακρογιάλι.
Με το "εκοίταα" δηλώνεται το απόμακρο και ανέφικτο ακρογιάλι στο βάθος του ορίζοντα και συγχρόνως δίνεται η αρχή του σχήματος κύκλου που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του ποιήματος, όταν πια ο ναυαγός θα έχει φτάσει το στόχο του.Δύο άνισα ημιστίχια: "εκοίταα" , όπου μιλά μόνο το υποκείμενο και " κι ήτανε μακρυά ακόμη τ'ακρογιάλι", όπου καταγράφεται το εμπειρικό αποτέλεσμα της παρατήρησης.
Όλη αυτή η συνέχεια που δημιουργεί το σχήμα κύκλου  δεν υποστηρίζει την ενότητα του ποιήματος;
Ο Γ. Βελουδής σημειώνει πως γενικότερο χαρακτηριστικό των ρομαντικών, ευρωπαίων ποιητών είναι  ο  τρόπος “εν τω γίγνεσθαι”.  Οι γερμανοί ρομαντικοί θεωρούσαν πως η ποιητική Ιδέα είναι διαδικασία ," έργο  εν  προόδω" και όχι κατάληξη, σκοπός.Σκόπιμα λοιπόν, "ημιτελή" ποιήματα για να υπηρετηθεί η αισθητική αρχή του ευρωπαϊκού ρομαντισμού , η αρχή του αποσπάσματος.Τότε ο  αναγνώστης συμμετέχει, μαντεύει, αγωνιά, περιμένει...
Και ο Σολωμός είχε γοητευθεί από τη μαγεία του αποσπάσματος, τη θραυσματικότητα. Πίστευε ότι η ενότητα είναι ένα εσωτερικό στοιχείο του ποιήματος που δεν επιβάλλεται από κάποιο εξωτερικό σχήμα. “Τα αποσπάσματα είναι αφηγήσεις χωρίς συνοχή μεν, αλλά με συνειρμό, σαν όνειρο…”
Ο Π.Μάκριτζ υποστηρίζει επίσης, ότι ο Κρητικός είναι το πιο επιτυχημένο παράδειγμα οργανικού ποιήματος και είναι δομημένο κυκλικά , εμπεριέχοντας πολλές εσωτερικές παραπομπές. Οι αναδρομές και οι προλήψεις είναι βέβαιο πως αποδίδουν παραστατικότατα τα συμβάντα πριν και μετά το ναυάγιο.
Συμπεραίνουμε λοιπόν πως το κεντρικό θέμα του ποιήματος παρουσιάζει απόλυτη συνοχή και η λυρική του ουσία αποδίδεται με πληρότητα.
'Αλλωστε η "Ιδέα" δεν μπορεί να φυλακιστεί σε καμμιά υλική μορφή..
Για το θέμα της αποσπασματικότητας συμβουλευτείτε και το άρθρο  στο
mundus philologiae, κάνοντας κλικ εδώ .
( Να διαβάσετε και τα σχόλια στο παραπάνω άρθρο.Συμμετέχει με κατατοπιστικότατη τοποθέτηση η σύμβουλος κ. Αγάθη Γεωργιάδου) 
Και  βέβαια πάντα τον  ιστότοπο του πρώτου διδάξαντα, Διονύση Μάνεση: Λογοτεχνία Κατεύθυνσης.


    

Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 2010

Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥ Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ Ενότητα 1[18]


Ξεκινώντας τα μαθήματα της Λογοτεχνίας στο σχολείο θα πρέπει (;) να..υπακούσουμε στις επιθυμίες των μαθητών και οι αναρτήσεις να επικεντρωθούν περισσότερο στις ανάγκες των πανελλαδικών εξετάσεων και της διδακτέας ύλης.
( Ωχ! κάπως τρομακτικά δεν ακούγονται όλα αυτά;)
Όμως γνωρίζοντας πως Λογοτεχνία και όρια δεν συμπορεύονται, οι παρεκβάσεις θα είναι αρκετές..
Για να ξεπερνάμε τις επιταγές της ύλης, να βγαίνουμε «εκτός» των τειχών…
Μερικές φορές είναι πιο όμορφα εκεί…

Τα λογοτεχνικά κείμενα ,επίσης, που διδάσκονται οι μαθητές της Α’ και της Β’ τάξης ζήτησαν …ταπεινά λίγο από το χώρο μας και θα τον έχουν..

Ας ξεκινήσουμε δίνοντας κάποιες ερωτήσεις για το «ΚΡΗΤΙΚΟ» του Δ. Σολωμού:

Να σημειώσουμε πως η αρίθμηση των 5 ενοτήτων έγινε ως εξής:

Ο Δ. Σολωμός έδωσε τη αρίθμηση 18-22( που βρίσκεται στις αγκύλες).
Ο Σ. Αλεξίου έδωσε την αρίθμηση 1-5 που προηγείται των αγκυλών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 1[18]

1) Ποιο το σκηνικό μες στο οποίο ξεκινάει η αφήγηση; Πώς κλιμακώνεται;

2) Ποιος αφηγείται;

3) Ποια είναι τα πρόσωπα και σε ποια κατάσταση βρίσκονται;

4) Ποιο είναι το σκηνικό μέσα στο οποίο αρχίζει η αφήγηση; Πως κλιμακώνεται;

5) Σε ποιο χρονικό επίπεδο εκτυλίσσεται η αφήγηση;

6) Να προσεχθούν οι παρηχήσεις, οι πληθυντικοί αριθμοί και οι ομοιοκαταληξίες και να βρεθεί η λειτουργία τους στο ποίημα

7) Σε τι αποβλέπει η προσωποποίηση των φυσικών στοιχείων;

8) Ποιες πληροφορίες μας δίνονται έμμεσα για τη συναισθηματική κατάσταση των προσώπων;

9) Ποιος είναι ο στόχος του ήρωα; Τι τον αντιμάχεται;

10) Στοιχεία τεχνικής που αισθητοποιούν τις καταστάσεις

11) Οι αφηγηματικές τεχνικές του αποσπάσματος

12) Να σχολιάσετε το νόημα του 1ου στίχου και τη λειτουργία του σε ολόκληρο το ποίημα

13) Να εντοπίσετε τις επιρροές του ευρωπαϊκού ρομαντισμού στο συγκεκριμένο απόσπασμα

(Απορίες, σχόλια ή άλλο τι και εδώ και στη τάξη)

Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2010

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ- Παρουσίαση

γλωσσάρι λογοτεχνικών όρων
View more presentations from POLMOIRA.


Εκφραστικά μέσα και σχήματα λόγου
 αποσαφήνιση των όρων

 ΠΗΓΗ: Νικήτας Παρίσης, Φιλογνωσία

Το μάθημα της λογοτεχνίας «πάσχει» από ένα είδος ρευστότητας. Αυτό το χαρακτηριστικό προκαλεί αρκετά προβλήματα και στους μαθητές και στους διδάσκοντες. Τα περισσότερα και τα μάλλον δυσκολότερα σχετίζονται με θέματα όρων και γενικά ορολογίας. Εύκολα δηλαδή κάποιοι όροι, συγγενικοί μεταξύ τους και με κάποια κοινά σημεία ομοιότητας ή συνάφειας, συγχέονται μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα είναι διπλό: οι μαθητές, χωρίς να έχουν κατά νου σαφή και διαυγή την έννοια των όρων, δυσκολεύονται να απαντήσουν σε σχετικές ερωτήσεις. Παράλληλα, από την άλλη πλευρά, και οι διδάσκοντες – τουλάχιστον οι πιο άπειροι - αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα διδακτικής καθαρότητας και σαφήνειας.

Τα προβλήματα αυτά έρχονται συνήθως στην επιφάνεια και αναδύονται με πιεστικό τρόπο, κάθε φορά – πάντα τέτοια εποχή – που διενεργούνται πανελλαδικές εξετάσεις. Πιο έντονα και περισσότερο χαρακτηριστικά αυτό συμβαίνει, όταν τεθεί ερώτηση που, ως ουσία, εντοπίζεται στα λεγόμενα σχήματα λόγου, όπως ακριβώς και εφέτος με το κείμενο του Σολωμού "Ο Κρητικός" (η ερώτηση ζητούσε να εντοπισθούν τέσσερα σχήματα λόγου και να προσδιορισθεί η [πολλαπλή] λειτουργία τους στον ποιητικό λόγο).

Σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως και σε κάθε άλλη ομόλογη, δημιουργείται εύκολα μια σύγχυση – εν μέρει και μια ταύτιση – ανάμεσα στο τι είναι σχήμα λόγου και τι εκφραστικό μέσο στα λογοτεχνικά κείμενα. Επομένως, δε θα ήταν άσκοπο ή και εξεζητημένο να γίνει μια απόπειρα αποσαφήνισης και νοηματικού διαχωρισμού των δύο συναφών όρων.

Καταρχήν, και τα σχήματα λόγου και τα εκφραστικά μέσα είναι χαρακτηριστικά στοιχεία της λογοτεχνικής γλώσσας (και γενικά της γλώσσας). Ανήκουν δηλαδή στη γλωσσική – εκφραστική τροπικότητα των λογοτεχνικών κειμένων. Υπάρχει, όμως, μια θεμελιώδης διαφορά: τα εκφραστικά μέσα είναι η ευρύτερη σε πλάτος έννοια, ενώ τα σχήματα λόγου είναι η στενότερη. Επομένως, τα λεγόμενα σχήματα λόγου (π.χ. μεταφορά, προσωποποίηση, υπερβολή, υπερβατό κλπ.) εγγράφονται, ως υπάλληλες έννοιες, στο ευρύχωρο πλάτος που έχει ο όρος εκφραστικά μέσα. Μπορούμε δηλαδή να πούμε ότι συνιστούν δύο ομόκεντρους κύκλους που ο στενότερος (= σχήματα λόγου) είναι εγγεγραμμένος στον ευρύτερο (= εκφραστικά μέσα).
 
Η έννοια αλλά και η ουσία, κυρίως, αυτού του σχήματος απεικονίζει το αυτονόητο αξίωμα: ότι δηλαδή όλα τα σχήματα λόγου είναι εκφραστικά μέσα, αλλά όλα τα εκφραστικά μέσα δε συνιστούν αναγκαστικά και σχήματα λόγου. Ανάμεσα δηλαδή στους δύο όρους δεν υπάρχει και δε λειτουργεί η έννοια της ταυτότητας (= α είναι α) ούτε, φυσικά, και η έννοια της ταυτοσημίας.

Θα αποσαφηνιστούν τα προαναφερόμενα καλύτερα, αν αναφερθούμε σε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα. Η καλβική, λ.χ., εικονοποιία, συνήθως επιβλητική, μεγαλειώδης και εντυπωσιακή, ανήκει στα εκφραστικά μέσα του ποιητή, στη γλωσσική – ποιητική του τροπικότητα. Δε συνιστά, όμως, σχήμα λόγου. Αντίθετα, η καλβική εκφραστική τόλμη, όπως αισθητοποιείται, για παράδειγμα, στις εκφράσεις άνεμος σκληρός – το χώμα το μακάριον, χαρακτηρίζει τους γλωσσικούς – εκφραστικούς τρόπους του Κάλβου. Ταυτόχρονα όμως τα δύο προαναφερόμενα παραδείγματα από την ωδή Εις τον Ιερόν λόχον συνιστούν σχήματα λόγου (= μεταφοράς).

Εξάλλου, η σύγχυση ανάμεσα στα εκφραστικά μέσα και τα σχήματα λόγου αποτρέπεται, όταν λάβουμε υπόψη το εξής: ότι δηλαδή, ειδικά για τα σχήματα λόγου, το πώς λειτουργούν, ποια είναι τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά και σε τι αποβλέπουν, είναι τρία στοιχεία προσδιορισμένα και καθορισμένα με απόλυτη σαφήνεια.

Εν πρώτοις, κάθε σχήμα λόγου συνιστά μια ειδική διαχείριση μιας ή περισσότερων λέξεων. Αυτή η ειδική διαχείριση των λέξεων, που προκαλεί εκφραστικές ιδιαιτερότητες (=σημασιολογικές, γραμματικο–συντακτικές, ποσοτικές, αφύσικες διατάξεις στη σειρά των λέξεων), συνιστά τα λεγόμενα σχήματα λόγου.

Θα αρκούσαν, ενδεχομένως, δύο παραδείγματα, για να καταστούν τα πράγματα περισσότερο σαφή και καθαρά. Υπάρχει πιο συχνό και πιο εκφραστικό σχήμα λόγου από τη μεταφορά; Ο σύγχρονος ποιητικός λόγος θεμελιώνεται στην εκφραστική τόλμη που περιέχεται σε κάθε εύστοχη μεταφορική χρήση των λέξεων. Στην ουσία, όμως, τι συνιστά κάθε μεταφορά; Με τον πιο απλό τρόπο μπορούμε να πούμε το εξής: η μεταφορά ανασημασιολογεί την ουσία μιας λέξης• καταργεί δηλαδή και ακυρώνει την τρέχουσα και καθιερωμένη σημασία των λέξεων και προσδίδει σε αυτές μιαν άλλη καινοφανή και εκπλήσσουσα.

Σήμερα φυσάει γλυκό αεράκι.

Το επίθετο «γλυκό», που προσδιορίζει τα πράγματα γευστικά, σε αυτό το απλούστατο παράδειγμα ανασημασιοδοτείται, αποκτά δηλαδή μιαν άλλη σημασιολογική ταυτότητα (γλυκό αεράκι = ήπιο, μαλακό, ευχάριστο).

Αλλά και η έννοια και η λειτουργία μιας απλής και σύντομης παρομοίωσης τι ακριβώς συνιστά; Απλούστατα, στην παρομοίωση συλλειτουργούν ταυτόχρονα η έννοια μιας υπερβολής και ένας συγκριτικός λόγος:

Είναι ψηλός σαν κυπαρίσσι.

Προκειμένου ο λόγος, η εκφραστική δηλαδή τροπικότητα, να αισθητοποιήσει, να καταστήσει πιο παραστατικό και να εικονοποιήσει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα κάποιου προσώπου, προσφεύγει στην υπερβολή και στη σύγκριση.


Ενδεχομένως, να μας πει κάποιος ότι: περί όνου σκιάς ασχολούμεθα. Δε θα συμφωνήσω. Στην επιστήμη, και κατ’ επέκταση στα μαθήματα, κυριαρχεί ως θεμέλιος λίθος η ορολογία, καθώς και η σαφής και κρυστάλλινη χρήση και αίσθηση των διαφόρων όρων.


Ν. Παρίσης

Καλή σχολική χρονιά !


   γελοιογραφία
  του Κ. Μητρόπουλου από τον Ταχυδρόμο περί το 1962.... 
(μετά την καθιέρωση της δωρεάν παιδείας απο την κυβέρνηση του Γ.Παπανδρέου...)

Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010

Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΝΤ....


Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία
δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,
και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.

Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς). Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κ’ εξετάζουν,
κ’ ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.

Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.
Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·
η κατοχή σας είν’ επισφαλής:
η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι από την άλληνα την συναφή,
κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τι να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,
κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τι απομένει πια, μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.-

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία.
Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός.




οι συνειρμοί δικοί σας..




(sofistis)

Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2010