Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ

ΑΔΑΜ ΚΑΙ ΕΥΑ - RODIN

Η σύγκρουση των δύο φύλων θεωρείται σαν την αρχέγονη γενεσιουργό και καταστροφική συνάμα αιτία της ανθρώπινης συμβίωσης.

(Θέμα  για την ενότητα "ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ" )

Ολόκληρη η ανθρωπότη­τα πηγάζει από το θήλυ αφού « άντρες έχουν μια μητέρα, ενώ κανένας άντρας ποτέ δεν έχει γεννήσει", Το επιχείρημα καταλυτικό υπάρχει στον «Πατέρα». Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ, χαρισματικός προφήτης του θεάτρου του 20ου αι. που άνοιξε ορίζοντες καλλιτεχνικής έκφρασης και ανθρώπινης ειλικρίνειας γεφυρώνοντας τον 19ο με τον 20ο αιώνα με ένα ακροβατικό, θανάσιμο άλμα, έγραψε τον "Πατέρα" στη Βαυαρία το 1887.

ΥΠΟΘΕΣΗ:

«Ο Πατέρας» είναι ένα έργο που γεννήθηκε από τις πραγματικές ανησυχίες που βασάνιζαν τον Στρίντμπεργκ την εποχή που το ‘γραφε. Τόσο η πατρότητα, όσο και το μεγάλο, αιώνιο, χάσμα ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα, αλλά κυρίως η πολύ χαλασμένη σχέση που είχε με την γυναίκα του εκείνη την περίοδο, στάθηκαν η αφορμή για να το γράψει. Μπορεί κανείς να ονομάσει τον «Πατέρα» μια αυτοβιογραφία πάνω στη συγκεκριμένη αγωνία, αγωνία που διακατείχε συνέχεια τον Στρίντμπεργκ και που μεταφέρει στον ήρωα του έργου προσπαθώντας να κρατήσει το δικαίωμα της απόλυτης ευθύνης πάνω στο παιδί του από τη μια - επικρατούσα άποψη της εποχής - και από την άλλη, στην προσπάθεια της γυναίκας του να έχει κι αυτή δικαίωμα πάνω στην ανατροφή της κόρης της.
Αρχή των δικαιωμάτων των γυναικών, αρχή του φεμινισμού, τα δύο φύλα συγκρούονται. Το τελειωτικό και καθοριστικό χτύπημα της γυναίκας είναι η ερώτηση ‘που ξέρεις ότι είναι δικό σου το παιδί;’.
Το ταραγμένο μυαλό του Στρίντμπεργκ και σε προέκταση του ήρωα του, του Ίλαρχου Άντολφ- δεν μπορεί να ηρεμήσει την ψυχή του, που από εκείνη τη στιγμή βασανίζεται από την υποψία. Μια υποψία που θα τον οδηγήσει σε ακρότητες προκειμένου να μάθει την αλήθεια που θα του στηρίξει την αξιοπρέπεια, τον ανδρισμό, αλλά κυρίως την σιγουριά της κυριαρχίας του μέσα στο σπίτι.
Από την άλλη μεριά, η σύζυγος, η γυναίκα που της είναι πλέον αδιανόητη αυτή η κυριαρχία του άντρα, θα τραβήξει το σκοινί μέχρι να σπάσει. Θα επηρεάσει τη γνώμη της κόρης τους εναντίον του πατέρα της, θα κατηγορήσει τον άντρα της, στο γιατρό και στον διοικητή του, σαν τρελό και θα οργανώσει μέσα στο σπίτι όποια συνωμοσία κρίνει απαραίτητη προκειμένου, όχι τόσο να μεγαλώσει η κόρη τους όπως κρίνει αυτή, αλλά για να κερδίσει αυτόν τον αδυσώπητο αγώνα με το αρσενικό. Και θα νικήσει επειδή το επιχείρημα της είναι ατράνταχτο.

Στο βάθος η σύγκρουση είναι ανάμεσα στην ανδρική λογική και στο θηλυκό ακαταμάχητο ένστικτο! Σκοπός  και των δύο  η εξουσία. «Ο άντρας κατασκευάζει επιχειρήματα, τα  περιχαρακώνει σε θεσμούς, ονομάζει με τη γλώσσα τον κόσμο και τον κυρώνει μέσα από τα αξιώματα της ταυτότητας, της αντίστασης και του αποχρώντος λό­γου.

Η γυναίκα χτίζει έναν κόσμο που αρχίζει και τελειώνει στο σώμα της και στα είδωλα που το σώμα ως πρίσμα προ­βάλλει προς τον κόσμο. Στην  ουσία οι δύο κόσμοι είναι ακοινώνητοι. Η ιδιοφυής εκ­δίκηση στον «Πατέρα», ορίζεται στο γε­γονός πως ο άντρας οδηγείται στην τρέλα, δηλαδή στην απογύμνωση του από τη λο­γική και η γύμνια του αυτή ταυτίζεται με την επιστροφή στη μητέρα, στη θερμότητα του κόλπου και στη γαλήνη της ενδομήτριας  ζωής.», έλεγε ο Κ. Γεωργουσόπουλος όταν ο «Πατέρας»  παίχτηκε στο Εθνικό Θέατρο, με τον Αλέξη Μινωτή

Ας το απολαύσουμε 

Αύγουστος Στρίντμπεργκ

Πολυγραφότατος Σουηδός συγγραφέας (1849-1912) και δραματουργός, πατέρας -κατά τον Ο Νήλ- του σύγχρονου θεάτρου. Δύσκολη παιδική ηλικία, παράφορη φύση και ασταθής, οργισμένος ατομικισμός, βίαιος ενίοτε μισογυνισμός και διαρκής αναζήτηση του απόλυτου χαρακτηρίζουν τον Στρίντμπεργκ αλλά και τα πρόσωπα των έργων του, κατά το μάλλον ή ήττον αυτοβιογραφικών ("Ο γιός της δούλας"). Η σκέψη του, επηρεασμένη από τον Kierkegaard, τον Nietzsche, τον Rousseau και τον Fourier, τον οδηγεί εκείθεν του ρομαντισμού, στον αθεϊσμό και τον μυστικισμό. Δεινός ερμηνευτής της συμπεριφοράς των ανθρώπων και των μυστηρίων του υποσυνείδητου, περνάει με θαυμαστή ευχέρεια από τον πιό σκληρό νατουραλισμό στον πλέον αέρινο συμβολισμό. Καταγγέλλει τον θρίαμβο της βίας στις διαπροσωπικές σχέσεις και την αδυναμία επικοινωνίας του ενός με τον άλλο, όσο και του ενός με τους πολλούς, έχοντας ο ίδιος φτάσει στα πρόθυρα της τρέλας ύστερα από τις οδυνηρές αποτυχίες των τριών γάμων του. Ο αριθμός τρία σηματοδοτεί και το έργο του, που διαιρείται σε ισάριθμες περιόδους. Η νατουραλιστική περίοδος σημαδεύεται με επιρροές από τόν Valles και τον Zola και περιλαμβάνει έργα όπως: "Το κόκκινο δωμάτιο" (μυθιστόρημα που θα προκαλέσει κοινωνικό σκάνδαλο), τα τρία θεατρικά "Ο πατέρας" (πιθανώς, νατουραλιστική παραλλαγή του κλασικού μύθου του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας), "Δεσποινίς Τζούλια" και "Οι δανειστές", οι σουηδικές ιστορικές τραγωδίες "Ο κύρ Ούλοφ", "Γουσταύος Βάσα" και "Γουσταύος Αδόλφος" και, τέλος, το δράμα "Ο χορός του θανάτου". Ακολουθεί η περίοδος του μυστικισμού, ενός γαληνεμένου μυστικισμού, εμπνευσμένου από τον θεόσοφο Swedenborg ("Ονειρόδραμα"). Η τρίτη περίοδος φωτίζεται από ένα διαυγές ουμανιστικό φως χάρη στο Intima Teatern (1907), ένα μικρό θέατρο το οποίο ο ίδιος ο Στρίντμπεργκ δημιουργεί και διευθύνει για να παρουσιάσει εκεί την "Καταιγίδα", τον "Πελεκάνο", τη "Σονάτα των φαντασμάτων", έργα δωματίου διαποτισμένα με σκληρότητα και απόγνωση.