Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2019

Από την Καλκούτα στο Σαντιάγο...







ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ  ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ



ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : Οι νέοι και η πολιτική ζωή
                                   
                                         ΚΕΊΜΕΝΟ 1   
  

    Στη Χιλή οι μαθητές  και οι φοιτητές έδωσαν νέα διάσταση στις διαμαρτυρίες  και τις κινητοποιήσεις στη χώρα τους . Υψώνοντας δυνατά τη φωνή τους για παιδεία χρηματοδοτούμενη από το κράτος  απαίτησαν  να μην αντιμετωπίζεται πια η μόρφωση ως εμπόρευμα.Ζητούν επίσης περισσότερη δημοκρατία, καθώς και δημοψήφισμα, με το οποίο οι πολίτες θα αποφασίσουν απευθείας για το μελλοντικό εκπαιδευτικό σύστημα.

    Μαθητές και φοιτητές είναι ενωμένοι και έχουν τη στήριξη δασκάλων, καθηγητών, συλλόγων γονέων, ΜΚΟ και συνδικάτων. Η μαζικότητα των διαδηλώσεων οφείλεται στην ακραία αδικία που χαρακτηρίζει το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα της Χιλής, το οποίο καθιερώθηκε επί δικτατορίας. Το 60% των παιδιών πηγαίνει στα ιδιωτικά σχολεία που ιδρύθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια. Η Χιλή δεν έχει ούτε ένα δωρεάν πανεπιστήμιο· όλα –ιδιωτικά και δημόσια– επιβάλλουν υψηλότατα δίδακτρα, πράγμα που δεν γίνεται πουθενά αλλού σε όλη τη Λατινική Αμερική. Το κράτος δεν καλύπτει ούτε το ένα τέταρτο των δαπανών για την παιδεία, για την οποία διαθέτει μόλις το 4,4% του ΑΕΠ, πολύ λιγότερο δηλαδή από το 7% που προτείνει η Unesco. Τα υπόλοιπα χρήματα πρέπει να τα βάλουν οι μαθητές και οι φοιτητές από την τσέπη τους. Από τα 60 πανεπιστήμια της Χιλής, τα περισσότερα είναι ιδιωτικά· η φοίτηση κοστίζει μηνιαίως 170.000-400.000 χιλιάνικα πέσος (250-600 ευρώ), σε μια χώρα με κατώτατο μισθό 182.000 πέσος (λιγότερα από 300 ευρώ) και μέσο μηνιαίο εισόδημα 512.000 πέσος (λιγότερα από 800 ευρώ). Το 70% των φοιτητών στη Χιλή αναγκάζονται να πάρουν δάνειο. Το 65% των φοιτητών από τα κατώτερα οικονομικά στρώματα διακόπτουν τις σπουδές τους για οικονομικούς λόγους. 

   Όπως και να εξελιχθεί το κίνημα, ένα είναι σίγουρο: μια νέα μορφή πολιτικής δράσης και διαπραγμάτευσης έχει γεννηθεί. Οι νεαροί Χιλιάνοι έχουν αρχίσει να ξεχύνονται στις πλατιές λεωφόρους για τις οποίες μιλούσε ο Αλιέντε στον τελευταίο του ραδιοφωνικό λόγο: «Δεν θα περάσει πολύς καιρός και οι άνθρωποι, ελεύθεροι, θα κατέβουν στις πλατιές λεωφόρους για να φτιάξουν μια καλύτερη κοινωνία».



(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο enthemata.wordpress.com. Μετάφραση: Ίων Δραγουμάνος)





                                     ΚΕΙΜΕΝΟ 2                                                      



    H  πολιτική δράση και οι ιδεολογικοί αγώνες  , στις παλαιότερες εποχές,  ήταν ιεροί. Οι αρχαίοι Έλληνες, πρώτοι δάσκαλοι της πολιτικής τέχνης, ταύτιζαν την πολιτική με την ηθική, ως υψηλή έκφραση κοινωνικής λειτουργίας, καθώς σύμφωνα με τον Αριστοτέλη ο άνθρωπος είναι πολιτικό όν γεννημένο να ζει σε κοινωνίες αρμονικά συγκροτημένες. Η συλλογικότητα, η φιλοπατρία, το χρέος, η φιλοτιμία και η υστεροφημία αποτελούσαν πολιτειακό ιδεώδες του Αθηναίου πολίτη της άμεσης δημοκρατίας, που διαμόρφωνε τις προϋποθέσεις ευημερίας, ασφάλειας, αυτάρκειας και εξέλιξης. Η λέξη πολίτης ήταν υψηλό ιδανικό, ταυτισμένο με την ενεργό συμμετοχή στα κοινά.

       Σήμερα κάθε νέος που θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική, βρίσκεται κατευθείαν στο εδώλιο του κατηγορούμενου. Όλοι έχουν ταυτίσει την πολιτική με βούρκο όπου ζουν και αναπτύσσονται παρασιτικά σκουλήκια ή ως ερειπωμένο οικοδόμημα στοιχειωμένο από φασιστικά φαντάσματα και ιδεολογικούς βρικόλακες.  Οι άριστοι σε μόρφωση και ήθος νέοι άνθρωποι συχνά  αδιαφορούν για τα κοινά, αποστρέφονται τις πολιτικές ενέργειες αυτό-περιθωριοποιούνται, απέχουν σκανδαλωδώς και περιορίζονται στην ιδιώτευση και την ισοπεδωτική ουδετερότητα.  Η αποχή είναι ο μεγάλος νικητής, είτε είναι φοιτητικές, είτε αυτοδιοικητικές είτε εθνικές εκλογές.

       Η εμφάνιση των apolitik νέων που εμφανίζονται ως ηττοπαθείς, απροβλημάτιστοι, εφησυχασμένοι, απρόθυμοι και απαθείς παρατηρητές οφείλεται σε μια σειρά αιτίων που άπτονται πολλών πτυχών της κοινωνικής συγκυρίας που διανύουμε. Κυριαρχεί η πίστη ότι δεν θα αλλάξει τίποτα, ότι οι πολιτικοί είναι ίδιοι και εξυπηρετούν κοινά συμφέροντα, ότι τα κόμματα αποτελούν παρακμιακά συνδικάτα που πλήττονται από δημαγωγία, υποσχεσιολογία και αναξιοκρατία ενισχύοντας το έλλειμμα της δημοκρατίας.        

       Παράλληλα επικρατεί ιδεολογική σύγχυση που τροφοδοτείται από την πολιτισμική κυριαρχία της τηλεόρασης και των σύγχρονων μέσων διάχυσης της ανεξέλεγκτης πληροφορίας, που μονοπώλησαν την επικοινωνία και την ψυχαγωγία αποπροσανατολίζοντας την κοινή γνώμη. Η οικογένεια τέλος στερημένη από την πολυτέλεια του ποιοτικού χρόνου προωθεί τον ατομικισμό, το συμβιβασμό και την αδιαφορία σε ένα περιβάλλον αποψιλωμένο από κάθε αίσθηση συλλογικής ευθύνης. 



Της Σοφίας Μαργαρίτη, φιλολόγου – συγγραφέα





                                                                                   

                                               ΚΕΙΜΕΝΟ 3


Ναζίμ Χικμέτ


(1902- 1963 )




Μικρόκοσμος

Και να τι θέλω τώρα να σας πω
μες στις Ινδίες μέσα στην πόλη της Καλκούτας
φράξαν το δρόμο σ’ έναν άνθρωπο
αλυσοδέσαν έναν άνθρωπο κει που εβάδιζε


Να, το λοιπόν, γιατί δεν καταδέχουμαι
να υψώσω το κεφάλι στ’ αστροφώτιστα διαστήματα
Θα πείτε τ’ άστρα είναι μακριά
κι η γη μας τόσο δα μικρή

Ε, το λοιπόν, ό,τι και να είναι τ’ άστρα
εγώ τη γλώσσα μου τους βγάζω
για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό
πιο επιβλητικό πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο
είναι ένας άνθρωπος που τον ’μποδίζουν να βαδίζει
είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε



 Το ποίημα μελοποιημένο. Θ.Μικρούτσικος , Μ. Δημητριάδη




                                                 ΘΕΜΑΤΑ



Α) Ποια είναι τα αίτια που οδηγούν τους νέους στην αδιαφορία για την πολιτική ζωή , σύμφωνα με το κείμενο 2;

 Να τα παρουσιάσετε συνοπτικά μέσα σε   50- 60 λέξεις                                                                                                                                                   

15μ.



Β)    α)  Στο κείμενο 1 χρησιμοποιούνται πολλά  στατιστικά στοιχεία . Σε τι αποσκοπεί ο συγγραφέας με τη χρήση  τους ;

15μ.



       β)     Στο κείμενο 2 να εντοπίσετε  ένα σημείο όπου χρησιμοποιείται η παθητική σύνταξη  . Να την μετατρέψετε σε ενεργητική σχολιάζοντας την  αλλαγή στη διαμόρφωση του ύφους του κειμένου        

  10μ.



     γ)  Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος του κειμένου 2  (   « H  πολιτική δράση …..συμμετοχή στα κοινά» ) ; Γιατί η συγγραφέας επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο ;                                                                                                            15μ. 





Γ)  Ποιο είναι το βασικό θέμα που απασχολεί τον ποιητή στο κείμενο 3  ( Ναζίμ Χικμέτ « Μικρόκοσμος») ; Να επιλέξετε 2- 3  στίχους που νομίζετε πως  αναδεικνύουν αυτό το θέμα και να τους σχολιάσετε λαμβάνοντας υπ΄όψιν σας και τους εκφραστικούς τρόπους που χρησιμοποιεί ο ποιητής σ΄αυτούς. ( 200 περίπου λέξεις )
                                                                                                     15μ.


Δ) Με αφορμή τις μαζικές κινητοποιήσεις στη Χιλή από τη μια και τα μεγάλα ποσοστά της αποχής στις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα από την άλλη , συμμετέχετε σε μια συζήτηση που γίνεται στην τάξη σας για τη σχέση που έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στους νέους και στην πολιτική ζωή στις μέρες μας . Λαμβάνοντας υπ΄όψιν σας και τις θέσεις που διατυπώνονται στα κείμενα 1 και 2 να παρουσιάσετε τα αίτια που κατά τη γνώμη σας βρίσκονται πίσω από την αδιαφορία κάποιων νέων για τα κοινά , αλλά και τους παράγοντες που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τη συμμετοχή τους στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα                                                                                                                                   30μ.



Ενδεικτική απάντηση για το ερμηνευτικό σχόλιο  ( " μαθητική" )  
                                 

 

Το βασικό θέμα του ποιήματος  « Μικρόκοσμος» είναι ο παναθρώπινος αγώνας για Ελευθερία και για Δημοκρατία. Ένα ποίημα – σπαραγμός και διαμαρτυρία για τα όποια δεσμά του ανθρώπου , για κάθε τι που φιμώνει την ελεύθερη φωνή του. 


« για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό
πιο επιβλητικό πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο
είναι ένας άνθρωπος που τον ’μποδίζουν να βαδίζει»



   Σε αυτούς τους στίχους θα μπορούσαμε να δούμε το βασικό θέμα του ποιήματος . Ο ανθρώπινος πόνος , ο  άνθρωπος  που του στερούν την ελευθερία του είναι για τον ποιητή  τα καίριο  θέμα  του προβληματισμού του. Σημαντικότερο ακόμη κι από το δέος που μπορεί να νιώσει αντικρίζοντας το μεγαλείο του Σύμπαντος. Ο μακρόκοσμος του Σύμπαντος , με την απεραντοσύνη του και το μεγαλείο του, φαντάζει μικρός κι ασήμαντος μπροστά σε κάτι τόσο μεγαλειώδες : έναν «αλυσοδεμένο» άνθρωπο · ένας 
 « μικρόκοσμος» που αναδεικνύεται μεγαλύτερος από τον αχανή και απροσπέλαστο κόσμο του Σύμπαντος.  Μέσα από αυτό  το σχήμα της αντίθεσης ,  που λειτουργεί και ως  υπερβολή,  ο ποιητής αισθητοποιεί   το θαυμασμό του για  τους ανθρώπινους αγώνες απέναντι στην αδικία , τη σκλαβιά , την καταπίεση . Το ασύνδετο σχήμα «πιο επιβλητικό πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο» δείχνει την κλιμακούμενη  ένταση των συναισθημάτων του  , ενώ η οπτική εικόνα που αποδίδεται μέσω της μεταφορικής φράσης « τον ΄μποδίζουν να βαδίσει»  σηματοδοτεί  συμβολικά τους αγώνες όλων των ανθρώπων, σε κάθε μέρος της γης , σε κάθε εποχή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου