Δευτέρα 11 Ιουλίου 2011

Χόρχε Μπουκάι


Ο Χόρχε Μπουκάι (Jorge Bucay) γεννήθηκε το 1949 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Γιατρός και ψυχοθεραπευτής της σχολής Γκεστάλτ, ειδικεύτηκε στη θεραπεία των νοητικών ασθενειών εργαζόμενος αρχικά σε νοσοκομεία και κλινικές και, εν συνεχεία, δίνοντας διαλέξεις σε ιδρύματα, κολέγια, θέατρα, καθώς και σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Όταν αποφάσισε να ασχοληθεί και με τη συγγραφή, είδε περισσότερα από δώδεκα βιβλία του να μεταφράζονται σε -τουλάχιστον- είκοσι μία γλώσσες και να τοποθετούνται πρώτα στις λίστες των ευπώλητων κάθε χώρας. Εργάζεται ως ψυχοθεραπευτής ενηλίκων, ζευγαριών και κοινωνικών ομάδων. Τα βιβλία του έχουν πουλήσει περισσότερα από 2 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ζει στα προάστια του Μπουένος Άιρες με τη γυναίκα και τα δύο του παιδιά του.
Ίσως τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από αποσπάσματα δύο συνεντεύξεών του:
Από συνέντευξη στον  Ιωάννη  Πιπίνη, στο americalatina.com


 
Πολλοί ρωτούν, είστε ένας συγγραφέας ή ένας θεραπευτής;

Εγώ είμαι ένας θεραπευτής που γράφει. Συγγραφέας είναι κάτι άλλο. Συγγραφέας είναι κάποιος ο οποίος έχει ένα λογοτεχνικό χάρισμα, που έχει την τέχνη της λογοτεχνίας, που είναι ικανός να καθίσει μπροστά από έναν υπολογιστή, να περιμένει να του έρθει έμπνευση και αυτή η έμπνευση να του δώσει λόγια για να γράψει. Εγώ ποτέ δεν κάθομαι να γράψω αν πρώτα δεν έχω σκεφτεί τι θα γράψω.

Οι Έλληνες αναγνώστες έχουν κάτι διαφορετικό από όσους έχετε γνωρίσει;

Εγώ νομίζω ότι δεν είμαστε τόσο διαφορετικοί. Πιστεύω ότι θα μας άρεσε να είμαστε πιο διαφορετικοί, αλλά νομίζω ότι τα βιβλία μπορούν να μεταφράζονται και να πωλούνται σε πολλές χώρες επειδή μας συμβαίνουν τα ίδια πράγματα. Μας πονάνε τα ίδια πράγματα. Και η Ελλάδα με τη Λατινική Αμερική έχουν πολλά κοινά. Θέλω να πω, σε πολλούς τομείς μας συμβαίνουν τα ίδια πράγματα. Εγώ έφθασα στην Ελλάδα με τις διαδηλώσεις των σπουδαστών (για το θλιβερό επεισόδιο με τον θάνατο του μαθητή πριν από έναν χρόνο) και έβλεπα αυτά που συνέβαιναν στους δρόμους, και έβλεπα τους νέους και θυμόμουν πολύ από αυτά που συμβαίνουν στις δικές μας αγαπημένες πατρίδες. Ο ίδιος τρόπος διαμαρτυρίας, η ίδια μορφή, η ίδια στάση.  

Ο κόσμος πάντα ψάχνει την ευτυχία. Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία; Πως μπορούμε να την κατακτήσουμε;

Κατ αρχήν η ευτυχία είναι κάτι που συμβαίνει από μέσα προς τα έξω και όχι από έξω προς τα μέσα. Θέλω να πω, δεν είναι κάτι που έχει να κάνει με αυτά που κάποιος πετυχαίνει να κάνει, αλλά έχει να κάνει με την εσωτερική ηρεμία που κάποιος έχει στη ζωή του.

Για μένα η ευτυχία κατακτάται συνειδητοποιώντας τι νόημα έχει η ζωή σου. Αυτό σημαίνει γιατί ζεις πραγματικά, τι δραστηριότητες έχεις, η ζωή δεν είναι απλά ένα πέρασμα που συμβαίνει πέρα από την δική μου επιθυμία, αλλά κάτι που έχει να κάνει με τα πράγματα που εγώ κάνω.

Όταν εγώ αισθάνομαι ότι συμπορεύονται ο δρόμος μου με τον σκοπό μου, τότε γαληνεύω. Και αυτήν την γαλήνη εγώ την αποκαλώ ευτυχία.


Από συνέντευξη στο Σταύρο Θεοδωράκη, στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»

Τι σημαίνει δάσκαλος; Ένας πολιτικός μπορεί να είναι δάσκαλος;

Όλοι είναι δάσκαλοι σε κάποιο θέμα και αδαείς σε άλλα θέματα. Κάποιος μπορεί να είναι άριστος επαγγελματίας αλλά ανώριμος στην αγάπη. Μπορεί να είναι πολύ έξυπνος για να κάνει αριθμητικές πράξεις, αλλά να μην ξέρει πώς να συμβουλεύσει κάποιον φίλο. Σε κάποια πεδία αναπτυσσόμαστε περισσότερο ενώ σε κάποια άλλα παραμένουμε αδαείς. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Το να μη γνωρίζεις δεν είναι ντροπή. Το πρόβλημα είναι να πιστεύεις ότι τα γνωρίζεις όλα.

Ένας που νιώθει δάσκαλος μπορεί να δεχθεί να είναι ταυτόχρονα και μαθητής;

Όταν ο δάσκαλος είναι τόσο αλαζόνας, ώστε να πιστεύει ότι δεν υπάρχει τίποτε πια να μάθει, δεν είναι δάσκαλος, είναι ηλίθιος. Πραγματικός δάσκαλος είναι εκείνος που μπορεί να μάθει ακόμα κι απ΄ αυτούς που γνωρίζουν λιγότερα.

Αληθεύει ότι είχατε δυο παππούδες που σας έλεγαν ιστορίες;


Σωστά, έπρεπε να τους είχα αναφέρει. Επίσης, τον πατέρα μου. Ο πατέρας μου δεν έλεγε ιστορίες, δεν κατάφερε καν να τελειώσει το δημοτικό, αλλά είχε μια σχέση λατρείας με τα βιβλία. Είναι σαν το πιάνο που κάποιοι δεν το αποκτούν ποτέ και τελικά το κάνουν δώρο στα παιδιά τους. Ο πατέρας μου πάντα έλεγε σε μένα και στον αδερφό μου ότι σε αυτό το σπίτι δεν υπάρχουν λεφτά για ηλεκτρικά παιχνίδια ούτε για καινούργια ρούχα. Παίρνουμε από τα ξαδέρφια, τα προσέχουμε έτσι ώστε να τα επιστρέψουμε στα πιο μικρά ξαδέρφια μας, αλλά πάντα υπάρχουν χρήματα για βιβλία. Αρκούσε να ζητήσουμε ένα βιβλίο και ο πατέρας μου ρωτούσε πώς λέγεται και πού το πουλάνε.

ποιοι είναι οι  νευρωτικοί ;

O οπισθοδρομικός νευρωτικός ζει σκεφτόμενος τι ωραία που θα ήταν αν είχα γεννηθεί αδύνατος, τι ωραία που θα ήταν αν το αφεντικό μου είχε πεθάνει και εγώ είχα προαχθεί... Και οι εμπροσθοδρομικοί νευρωτικοί ζουν με τη σκέψη τι ωραία που θα είναι όταν θα είμαι πλούσιος, τι ωραία που θα είναι όταν μου δώσουν το Πούλιτζερ... Αλλά, υγεία για εμάς τους ψυχοθεραπευτές της Γκεστάλτ είναι να μπορεί κανείς να νιώθει τι όμορφη που είναι η ζωή του σήμερα. Τι ωραία που είναι να είμαι ζωντανός τώρα!


Ένα απόσπασμα από το βιβλίο του « Ιστορίες να σκεφτείς» 

"Αυτή είναι η ιστορία ενός ανθρώπου τον οποίο εγώ θα χαρακτήριζα ερευνητή ...

Ερευνητής είναι κάποιος που ψάχνει,  όχι απαραιτήτως κάποιοις που βρίσκει.

Ούτε είναι κάποιος που ξέρει στα σίγουρα τι είναι αυτό που ψάχνει. Είναι, απλώς, κάποιος για τον οποίο η ζωή αποτελεί μια αναζήτηση.

Μια μέρα, ο ερευνητής διαισθάνθηκε ότι έπρεπε να πάει προς την πόλη του Καμίρ. Είχε μάθει να δίνει μεγάλη σημασία στα προαισθήματα του, που πήγαζαν από ένα μέρος δικό του μεν, άγνωστο δε.

Μετά από δύο μέρες πορείας στους σκονισμένους δρόμους, διέκρινε από μακριά το Καμίρ. Λίγο πριν φτάσει στο χωριό, του τράβηξε την προσοχή ένας λόφος, δεξιά από το μονοπάτι. Ήταν σκεπασμένος από υπέροχη πρασινάδα και γεμάτος με δέντρα, πουλιά και μαγευτικά λουλούδια. Τον περιτριγύριζε κάτι σαν μικρός φράχτης φτιαγμένος από βαμμένο ξύλο.

Μια μπρούντζινη πορτούλα τον προσκαλούσε να μπει.

Ξαφνικά, αισθάνθηκε να ξεχνά το χωριό και υπέκυψε στην επιθυμία του να ξαποστάσει για λίγο σ' εκείνο το μέρος.

Ο ερευνητής πέρασε την είσοδο κι άρχισε να βαδίζει αργά δίπλα στις λευκές πέτρες που ήταν τοποθετημένες ανάκατα ανάμεσα στα δέντρα.

Άφησε το βλέμμα του να ξαποστάσει σαν την πεταλούδα, σε κάθε λεπτομέρεια του πολύχρωμου αυτού παραδείσου.

Τα μάτια του, όμως, ήταν μάτια ερευνητή, κι ίσως γι' αυτό ανακάλυψε εκείνη την επιγραφή πάνω σε μια απ' τις πέτρες: Αμπντούλ Ταρέγκ: έζησε 8 χρόνια, 6 μήνες, δύο εβδομάδες και 3 μέρες.

Τρόμαξε λίγο συνειδητοποιώντας ότι εκείνη η πέτρα δεν ήταν απλώς μια πέτρα: ήταν μια ταφόπλακα.

Λυπήθηκε όταν σκέφτηκε ότι ένα παιδί τόσο μικρής ηλικίας ήταν θαμμένο σ' εκείνο το μέρος.

Κοιτάζοντας γύρω του, ο άνθρωποις ότι και η διπλανή πέτρα είχε μια επιγραφή. Πλησίασε να τη διαβάσει. Έλεγε:Γιαμίρ Καλίμπ: έζησε 5 χρόνια, 8 μήνες και 3 εβδομάδες.

Ο ερευνητής αισθάνθηκε φοβερή συγκίνηση.

Αυτό το πανέμορφο μέρος ήταν νεκροταφείο, και κάθε πέτρα ήταν ένας τάφος.

Μία μία, άρχισε να διαβάζει τις πλάκες.

Όλες είχαν παρόμοιες επιγραφές: ένα όνομα και τον ακριβή χρόνο ζωής του νεκρού.

Αλλά αυτό που τον τάραξε περισσότερο ήταν η διαπίστωση ότι ο άνθρωπος που είχε ζήσει τον πιο πολύ καιρό, μόλις που ξεπερνούσε τα έντεκα χρόνια ...

Νικημένος από μια αβάσταχτη θλίψη, έκατσε κι άρχισε να κλαίει.

Ο φύλακας του νεκροταφείου που περνούσε από εκεί τον πλησίασε.

Τον κοίταξε να κλαίει για λίγο σιωπηλός, και μετά τον ρώτησε αν έκλαιγε για κάποιον συγγενή.

«Όχι, για κανέναν συγγενή» είπε ο ερευνητής. «Τι συμβαίνει σ' αυτό το χωριό; Τι πράγμα φοβερό έχει αυτός ο τόπος; Γιατί έχει τόσα πολλά νεκρά παιδιά θαμμένα σ' αυτό το μέρος; Ποια είναι η τρομερή κατάρα που βαραίνει αυτούς τους ανθρώπου; και τους έχει υποχρεώσει να φτιάξουν ένα νεκροταφείο για παιδιά:»

Ο ηλικιωμένος χαμογέλασε και είπε:

«Μπορείτε να ηρεμήσετε. Δεν υπάρχει τέτοια κατάρα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι εδώ έχουμε ένα παλιό έθιμο. Θα σας εξηγήσω ...

»Οταν ένας νέος συμπληρώνει τα δεκαπέντε του χρόνια, οι γονείς του του χαρίζουν ένα τετράδιο όπως αυτό που έχω εδώ, για να το κρεμάει στο λαιμό. Είναι παράδοση στον τόπο μας. Από τη στιγμή εκείνη κι έπειτα, κάθε φορά που κάποιος απολαμβάνει έντονα κάτι, ανοίγει το τετράδιο και σημειώνει:

Στα δεξιά, αυτό που απόλαυσε.

Στ' αριστερά, πόσο χρόνο κράτησε η απόλαυση.

»Εστω ότι γνώρισε μια κοπέλα και την ερωτεύτηκε. Πόσο κράτησε το μεγάλο αυτό πάθος και η χαρά της γνωριμίας τους; Μια εβδομάδα; Δύο; Τρεις και μισή:»

»Και μετά, η συγκίνηση του πρώτου φιλιού, η θαυμάσια ευχαρίστηση του πρώτου φιλιού ... Πόσο κράτησε; Μόνο το ενάμισι λεπτό του φιλιού; Δύο μέρες; Μια εβδομάδα;

»Και η εγκυμοσύνη, και η γέννηση του πρώτου παιδιού;

»Και ο γάμος των φίλων;

»Και το ταξίδι που πάντα ήθελε;

»Και η συνάντηση με τον αδελφό που γυρίζει από μια μακρινή χώρα;

»Πόσο κράτησε στ' αλήθεια η απόλαυση αυτών των αισθήσεων;

»Ώρες; Μέρες;

Έτσι , συνεχίζουμε να σημειώνουμε στο τετράδιο κάθε λεπτό που απολαμβάνουμε ... Κάθε λεπτό.

»Οταν κάποιοιος πεθαίνει, έχουμε τη συνήθεια να ανοίγουμε το τετράδιό του και να αθροίζουμε το χρόνο της απόλαυσης για να τον γράψουμε πάνω στον τάφο του. Γιατί αυτός είναι για εμάς ο μοναδικός και πραγματικός χρόνος ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΖΗΣΕΙ»

 





7 σχόλια:

  1. Θα ήθελα να μάθω από που/ποιά χώρα/παράδοση προέρχονται οι ιστορίες του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σας ευχαριστώ πολύ. Μήπως ξέρετε αν αυτές οι ιστορίες έχουν κάποια αρχαία καταγωγή από ἆρχαίους πολιτισμούς της λατινικής Αμερικής ή σχέση με άλλες παραδόσεις πχ Ινδιάνους β. Αμερικής, Ινδία κ.ά?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υποθέτω πως ναι, έχει επιρροές αφού έτσι κι αλλιώς οι διηγήσεις του στηρίζονται στο μύθο, άρα στην παραδομένη από την αρχαιότητα διήγηση.Στο έργο του - για παράδειγμα - "ο μύθος της θεάς τύχης " συναντιούνταιη κελτική, η σκανδιναβική και η ινδική μυθολογία ενώ συνάμα βλέπουμε ακόμη και ξεκάθαρες αναφορές στην αρχαία ελληνική μυθολογία.Παραβολές , μύθοι, θρύλοι, όλα αυτά λοιπόν τα υλικά της μνήμης και του παρελθόντος συνιστούν την πρώτη ύλη του αφηγηματικού του υλικού

      Διαγραφή
  3. Και πάλι σας ευχαριστώ. Με συγχωρείτε αν σας κουράζω αλλά θα μπορούσατε να μου πείτε για την ιστορία <> από ποια παράδοση πηγάζει ή ακόμα κάποιο παράλληλο?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ενν την ιστορία ο κύκλος του 99 αλλά δεν το έβγαλε στα εισαγωγικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν το΄ήξερα, τώρα το διάβασα.
      Δεν νομίζω πως πηγάζει από κάποια παράδοση αλλά μάλλον από τις εσωτερικές αναζητήσεις και τις αξιακές ιεραρχήσεις του συγγραφέα

      Διαγραφή