Παλαιόθεν κόρη της φωτιάς η στάχτη· μα δεν ανάφτει.

Αναζητώντας ποιήματα ποιητικής,  για παράλληλη ανάγνωση με  αυτά της Λογοτεχνίας Θεωρητικής , ξαναδιάβασα  την εξαιρετική  συλλογή του Μάρκου Μέσκου  «Στον ενικό και πληθυντικό ψίθυρο»  

 Πρόκειται για σχόλια και αυτοσχόλια που  μιλούν για την ποιητική τέχνη και τον ανθρώπινο προσδιορισμό.

Το αιωνίως αναπάντητο ερώτημα παρόν:

Τι είναι η ποίηση και τι ακριβώς ζητάει ο ποιητής από την τέχνη του;

Αποσπάσματα

Συχνά εγκαλούμαι ν’ απολογηθώ γιατί ο γενικός τόνος (στην Ποί­ηση που έτυχε να γράψω) είναι μαύρος και θλιμμένος.

Πολλά τα συμβαίνοντα.

Σαν μια απόπειρα αυτογνωσίας, θά ’λεγα ότι υπάρχει κάποιο μό­νιμο πένθος εξαιτίας της ματαίωσης όλων των ονείρων μου, κάποιο αιχμηρό μεταίχμιο, ένα είδος γεφυριού της τρίχας, μια κόψη ξυραφιού που υπερασπίζεται το ανένδοτο - (άλλωστε το μαύρο χρώμα, κατά τούς επαΐοντες, είναι το πιο οικείο θερμό χρώμα - αποδέχομαι κι εγώ την εν λόγω σύμβαση του επαΐοντος και συνεχίζω):

Υπάρχει λοιπόν κι εδώ η ψευδαίσθηση ότι το ποίημα-πέτρα που έριξες στο ποτάμι για να περάσεις στην αντίπερα όχθη - συνέβη, αλλά, μελαγχολημένος διαπιστώνεις την ανύπαρκτη επιτυχία του εγχειρήματος, διαπιστώνεις πάλι και πάλι τις απουσίες και το κενό.

Τελέσφορη και ατελέσφορη μαζί η προσπάθεια (και είναι δύσκο­λο να προσδιορίσεις πως, τελικά, ο τόνος των ποιημάτων μου είναι μελαγχολικός και μαύρος).

Εντούτοις,

φαντάζομαι ένα κατάμαυρο καμένο δέντρο μα που δεν έχασε τα νερά του και κάπου εκεί, στη ρίζα, οι εκβλαστήσεις συνεχίζουν τη ζωή.

Το ερώτημα συχνό

και από τους αναγνώστες και από τους ίδιους τους ποιητές

πάλι και πάλι το ερώτημα που δαγκώνει

- Τι είναι η Ποίηση;

Παρατηρήσεις, γνώσεις, έμμονες, αιτήματα και οράματα και φα­ντασία, σχέδια, εικόνες, μουσική, όλα ημιτελή και εν αχρηστία

-    χωρίς τον εν δυνάμει καλπασμό το ποίημα δεν γεννάται.

(Αν το κείμενο που θα προκύψει έχει τη δύναμη ν’ αντισταθεί στους νόμους της βαρύτητας και να διακλαδιστεί εντός της ψυχής του δύσκολου αναγνώστη, ίσως, κάτι απομένει.

Ειδάλλως, η εκάστοτε «αφελής και συναισθηματική» ποίηση κα- τευθύνεται, συνήθως, στον κάλαθο των αχρήστων ταχύτατα.)

Συνολικά η εκτίμηση συνομολογεί:

Είναι η Ποίηση μιά περίπτωση μυστηρίου· ολάκερη η ποίηση είναι «το ρόδο του κανενός»

Και η πιθανή αντιστροφή:

Εάν η Ποίηση κατατάσσεται στη χώρα της Ουτοπίας ως ορατή κοινωνική ανατροπή, είναι ακόμη, κατ’ ιδίαν, ένας απέραντος ουρανός με ατελεύτητα παράθυρα (εδώ κάθε άνθρωπος, με τη φορά, την κίνηση και τον ρυθμό του, αισθάνεται και βλέπει με το δικό του βλέμμα τον κόσμο, έστω και αν, στο τέλος, αναζη- τούνται προηγούμενα συγκριτικά αισθητικά κριτήρια).

Κάπου από τα παλιά αρχίζει, η ιστορία,

με το τίποτε ολούθε, το άδικο αίμα και τα νερά των πηγών που δεν γιατρεύουνε τα τραύματα.

Το ποίημα ξεκινάει από τις πρώτες συλλαβές, λίγο λίγο ψελλίζει τις ουσίες του. Εκείνες που σφυροκοπήθηκαν στο αμόνι της εκφραστικής εμμονης· που καιρό τώρα καίνε και απασχολούν την τρικυμία της ψυχής - τα μόνα ορατά υλικά, χαρτί και μολύβι.

Μιλώ με τα πάθη μου και τα ερείπιά μου.

Στην εκτεταμένη επιφάνεια τους βάζω το δάχτυλό μου και λέω: Εδώ κάτι αναπνέει ακόμα.

Αν και οι καταραμένοι ποιητές, στο βάθος των γκρεμών τους, είναι υπέρ της ζωής,

φαντάζομαι την επίκλησή τους για λίγη χαρά - μπορεί, άραγε, να ισχυριστεί κανείς πόσο κοστίζει η  Χαρά;

Στα αιτήματα, λοιπόν, της Ποίησης και το παιδί-χαρά

η σύμπτωση του πάθους, η τρελή επιμονή των γραφών σαν χρέος περίεργα υπαρξιακό (με ανατροπές και προσδοκίες εναντίον του θανάτου), λίγη χαρά ισορροπούσα τ’ αντίθετα είναι, θαρρώ, δικαιολογημένη.

Τους χρωστάει η ζωή μα δεν θα συμβεί - τουλάχιστον όσο ζουν.

Ευτυχώς υπάρχει, και η Ποίηση στη ζωή·

κάτι, πού εύκολα δεν ομολογείται από τον καθένα μας, κάτι, σα βαθιά κρυμμένο και ντροπαλό και ανέκφραστο σημείο, κάποιο αποκούμπι, πιθανόν ένας προσωπικός ηθικός απολογισμός.

Χωρίς υπερβολές και ανεπίκαιρες εκτιμήσεις ευτυχώς  υπάρχει και η Ποίηση στη ζωή (όταν δεν εξορίζεται). Έστω, λιγότερο ευφρόσυνη και χαρούμενη.

Για να βοηθάει υπενθυμίζοντας, τα μύρια όσα, στον άνθρωπο.

Τι λοιπόν είναι η Ποίηση;

Τίποτε δεν ορίζεται· σα ροπή και σαν αποτέλεσμα μπορεί νά ’ναι ένα συγκεκριμένο ανθρώπινο γεγονός, μπορεί νά ’ναι η κυριολεξία των πραγμάτων, μπορεί νά ’ναι τα λόγια της μητέρας που δεν πρόλαβε να πει προ­τού πεθάνει,

μπορεί νά ’ναι ο απελπισμένος Έρωτας της Ουτοπίας,

-    όλα κατά προσέγγισιν.

Μιά απλούστερη κοινή διαπίστωση λέει ότι μεταφέρει αιτήματα και οράματα στον ανθρώπινο βίο (για την Ελευθερία και τη σιω­πή του).

Περίεργο πράγμα η γλώσσα: μέσα σου συνωθούνται χιλιάδες λέξεις που διεκδικούν την προτεραιότητα της κυριολεξίας στην έξοδό τους προτού «παγώσουν» στο χαρτί.

Χημεία, μαγεία, τάλαντο, επιλογές.

Πριν απ’ όλα «το περιφρονημένο θέμα» που σε κατακαίει.

Οι ποιητές προσπαθούν να μην είναι μιας χρήσεως τα κείμενά τους, να εκφράσουν τη συγκεκριμένη εποχή και να την υπερ- βούν. Ματαιοδοξία, πνευματικές φιλοδοξίες, υστεροφημία;

Πιο μεγάλο μερίδιο έχει η στάχτη και η  λησμονιά.

Παλαιόθεν κόρη της φωτιάς η  στάχτη· μα δεν ανάφτει.

Στην Ποίηση πολλαπλή πάντα η εκδοχή:

δάσος πολυσημίας για την πορεία την ανθρώπινη στο κάθε μέλ­λον, των «πράξεων» και των «λύσεων» της πραγματικότητας και της ονειρικής αναζήτησης.

Κοντά κοντά η αυτογνωσία και η αξιοπρέπεια του Τοπίου (το πολύσχημο κενό εντούτοις).

Υπάρχει μια περίεργη (ας πούμε) σχέση ανάμεσα στα ποιήματα και στο πρόσωπο του ποιητή. Πιο συγκεκριμένα:

Κάτω από τα ποιήματα του βρίσκονται οι δικοί του ήρωες, οι περισσότεροι ανώνυμοι και αδικαίωτοι (ιδού εκείνοι πού καθο­δηγούν την ανθρώπινη συμπεριφορά και τ’ αδιέξοδά του).

Εκείνος, ασπαζόμενος τον παπαδιαμαντικό τρόπο ζωής, δεν α­πλώνει το χέρι προς τις επιλογές που είναι αντίθετες στη νο­οτροπία και την πολιτεία των ονείρων του - η αγάπη και η εκτίμηση δεν εκβιάζονται.

Κάθε γλώσσα ανανεώνεται στο ποίημά της· αναμετράται με τις ατελείωτες δυνατότητές της. Αόρατη εντολή: Πώς θα νικήσει κάθε ποίημα τον θάνατό του.

Κανένα άλλοθι δεν σώζει το Ποίημα. Αυτό, μαζί με τον δημιουργό του, υπάρχει ή δεν υπάρχει. Σαν εκείνη την αίσθηση, της με­ταφυσικής

Κάποια ποιήματα, διπλοκλειδωμένα, προσπαθούν να ψελλίσουν τις άγραφες αλήθειες - όλη την αλήθεια ποιος τη γνωρίζει;