Η χαμένη παιδικότητα

Προχθές στο μάθημα με το Γθ1, με αφορμή τα λόγια του αφηγητή " Εἶναι ἀληθὲς ὅτι δὲν ἤμην κυρίως ἐναντίος τῆς ἀδυναμίας τῆς μητρός μου. Τὴν πρὸς τὰ κοράσια κλίσιν της τὴν εὔρισκον σύμφωνον πρὸς τὰ αἰσθήματα καὶ τοὺς πόθους μου", ανοίξαμε πάλι μια μεγάλη κουβέντα...

Λέγαμε για την «προς τα κοράσια κλίσην του», που ήταν ανάλογη με αυτήν της μητέρας του· μια κλίση που έδειχνε τις δικές του ενοχές:  ενοχή γιατί  γεννήθηκε αντί της κόρης («Στα τρία χρόνια κ' ὕστερα 'γεννήθηκες ἐσύ. - Ἦταν ἡ πολλαῖς ἡ χάραις 'ποὺ ἐπῆρα. 'Σὰν ἐγεννήθηκες ἐσὺ ἐκατάκατσεν ἡ καρδιά μου, μα δὲν ἡμέρεψε. Ὁ πατέρας σου σὲ ἤθελε κορίτσι. Καὶ μίαν ἡμέρα μὲ τὸ εἶπε.
- Κι' αὐτὸ καλῶς μᾶς ὥρισε, Δεσποινιώ, μὰ 'γὼ τὸ ἤθελα κορίτσι.»

Ενοχή γιατί δεν την υποκατέστησε στο θάνατό της («Ἔλα πατέρα -νὰ μὲ πάρῃς ἐμένα - γιὰ νὰ γιάνῃ τὸ Ἀννιῶ! -ἀνεφώνησα ἐγὼ διακοπτόμενος ὑπὸ τῶν λυγμῶν μου. Καὶ ἔρριψα ἐπὶ τῆς μητρός μου παραπονετικὸν βλέμμα, διὰ νὰ τῇ δείξω πὼς γνωρίζω, ὅτι παρακαλεῖ ν' ἀποθάνω ἐγὼ ἀντὶ τῆς ἀδελφῆς μου.»

Επίσης ακούστηκε η άποψη  πως την στερημένη παιδικότητά του "εβγαζε" ο Βιζυηνός με διάφορους τρόπους: ποιήματα και αφηγήματα παιδικά που με ιδιαίτερο ζήλο έγραφε, αγάπη  για τα παιδιά- έρωτα για μια πολύ μικρή κοπέλα είπαν οι πιο ...τολμηροί...

Και , όπως είπαμε , την ίδια με εσάς  άποψη έχουν συμπτωματικά και αρκετοί έγκριτοι μελετητές του Βιζυηνού!

(Τελικά , στη Λογοτεχνία, τα παιδιά ξεπερνούν με την ευαισθησία και τη φαντασία τους πολλούς ειδήμονες..).

Ένας απο τους μελετητές του Βιζυηνού που έχει την ίδια οπτική... με το Γθ1- και τη Σοφία κυρίως-  είναι ο Β.Αθανασόπουλος, που αναφέραμε και στη τάξη.

Μίλησε για έναν άνθρωπο που πάντα μέσα του ήταν παιδί, αλλά προσπαθούσε να προβάλλει την εικόνα ενός επιτυχημένου ενήλικου .

 Αυτό επι­βεβαιώθηκε και στο φρενοκομείο, όταν όσοι τον επισκέπτο­νταν ένιωσαν σαν να βρίσκονται μπροστά σε ένα απονήρευτο κι ανυπεράσπιστο παιδί. Η εντύπωση αυτή αποδείκνυε ότι η εικόνα εκείνη ήταν πραγματική, επειδή, όπως έγραψε για τον Βιζυηνό ο Σπύρος Μελάς, «Τίποτα καινούργιο δεν είναι, όταν έρχεται η τρέλα στον άνθρωπο. Είναι η συνηθισμένη του κατάσταση, χωρίς τον έλεγχο.Ο τρελός δεν είναι άλ­λος, παρά ο ίδιος ο φρόνιμος που παύει να κρύβεται».

 Ο Βιζυηνός δεν πρόλαβε να ζήσει την παιδική ηλικία του( στέρηση μητρικής στοργής, μικρός στη βιοπάλη), και τη στέρηση αυτή την έσερνε σε όλη του τη ζωή. Αυτή η προ­σπάθεια όψιμης αναπλήρωσης του παιχνιδιού γίνεται φανε­ρή και από το γεγονός ότι ως θέμα της διδακτορικής διατρι­βής του διαλέγει το παιδικό παιχνίδι. Τη νοσταλγία του για τη χαμένη παιδική ηλικία του απηχεί και η αγάπη του για τα παιδιά, αγάπη που μαρτυρείται και από τη διήγηση της Τζιβάνης Τριανταφυλλίδου —γυναίκας του μικρότερου αδελ­φού τού Βιζυηνού, Μιχαήλου — στον Μαρίνο Ξηρέα. Στις αναμνήσεις, λοιπόν, της Τζιβάνης από τις επισκέψεις του ποιητή στη Βιζύη, μεταξύ των άλλων αναφέρεται πως « Άμα τελείωνε τη δουλειά του, η χαρά του ήτανε να παίζει με τα ανιψάκια του, που τα αγαπούσε πολύ και τους έφερνε απ' έξω λογής παιχνίδια. Τα σήκωνε στα χέρια του, τα έτρεχε, τους έκανε του κόσμου τα παιχνίδια. Έλεγε στον αδερφό του: «να παίζεις με τα παιδιά σου όχι να τα κάνετε μονάχα· τα παιδιά θέλουν παιχνίδια»...

Να  ένα από τα παιδικά του ποιήματα –τραγούδια που σίγουρα όμως δεν είναι ποτέ εντελώς παιδικά…

Κρύβουν και θλίψη και ματαίωση· εκεί μαζί με την αυθεντική παιδικότητα λανθάνει και ο τραγικός πόνος…

Τρυγόνι 

Ταίρι ταίρι τα πουλιά
στη βοσκή πηγαίνουν
ταίρι ταίρι στη φωλιά
σα νυχτώσει, βγαίνουν.

Ένα μόνο, το φτωχό,
με καρδιά θλιμμένη,
όλη μέρα μοναχό
κι όλη νύχτα μένει.

Είχεν άλλοτε κι αυτό
ταίρι μπιστεμένο,
κι έψαλλε ζευγαρωτό
και ευτυχισμένο.

Μα σα βόσκαν μιαν αυγή
κι έπαιζαν στη φτέρη,
σκότωσαν οι κυνηγοί
το γλυκό του ταίρι.

Ούτε θέλησ' άλλη μια
να χαρεί, να ψάλλει,
ούτε κάμνει γνωριμιά
και φιλίαν άλλη.

Μόνο, τόσο θλιβερό
λογυρνά στα δάση,
που θολώνει το νερό
πριν το δοκιμάσει.

Από λύπη και στοργή
λίγο λίγο λιώνει
κι αποθνήσει στη σιγή-
και το λεν τρυγόνι.