Αποδρομή του αλκοόλ

Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε η νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Πατίλη ,  με τον τίτλο
 « Αποδρομή του αλκοόλ 
και άλλα ποιήματα» 
από τις εκδόσεις Ύψιλον/ βιβλία.

Τα ποιήματα της  εξαιρετικής  αυτής συλλογής είναι δοσμένα με τον γνωστό αντιλυρικό και καταγγελτικό τρόπο του Γ.Πατίλη. Με καυστικό  και δηκτικό χιούμορ εικονοποιεί την τραγική μοίρα του σύγχρονου Ελληνισμού –  κάποτε μέσα από απρόσμενα καθημερινές σκηνές - χωρίς μελοδραματισμούς αλλά με λόγο απέριττο, αιχμηρό, προφορικό, λιτό.   

 Με αιφνιδίασε το απολογιστικά εξομολογητικό «παράρτημα» του βιβλίου, το υπόμνημα,  στο οποίο   ο ποιητής  ομολογεί τις συνθήκες δημιουργίας του:

"Παράρτημα αντιδεοντολογικόν", το ονομάζει 

ΡΕΑΛΙΑ*  ΚΑΠΟΙΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΜΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΤΤΑ

Μνήμη Γιάννη Βαρβέρη

Όταν πριν λίγα χρόνια κυκλοφόρησε η τελευταία μου, πριν την παρούσα, συλλογή Ακτή Καλλιμασιώτη, σε τηλεφώνημα του, μόλις την διάβασε, ο Γιάννης Βαρβέρης, αφού μου απα­ρίθμησε τα ποιήματα που του άρεσαν, μου επεσήμανε ως α­δυναμία του βιβλίου το δύσληπτο των συγκειμένων κάποιων χωρίων, για τα όποια έλεγε καλό θα ήταν να υπήρχε ένα μικρό βοήθημα στο τέλος. Το καλύτερο από πλευράς προσληπτικότητας ποίημα είναι, κατά τη γνώμη μου, εκείνο που δρα άμε­σα στον αναγνώστη χωρίς τέτοια βοηθήματα. Ή διαθέτει έναν τέτοιο εικονογραφικό οπλισμό, ώστε εν ανάγκη να γίνεται α­ρεστό έστω και σε ένα αρχικό επίπεδο με την πρώτη ανάγνω­ση, χωρίς ιδιαίτερη εμβάθυνση. Αυτός ήταν και ό λόγος που δεν είχα υπομνήματα στο βιβλίο εκείνο, πράγμα που δεν το εί­χα αποφύγει σε κάποιες άλλες συλλογές μου στο παρελθόν. Το πρόβλημα, ωστόσο, για ένα ορισμένο είδος ποίησης, πα­ραμένει: το σημείο τομής ανάμεσα στην προσληπτικότητα του αναγνώστη και στην ηθελημένη, χάριν της αισθητικής οικονο­μίας του ποιήματος, κρυπτικότητα του ποιητή είναι εξαιρετικά δυσεύρετο! Επειδή και η προσληπτική ικανότητα από αναγνώ­στη σε αναγνώστη μπορεί να διαφέρει μεγάλως, αλλά και η ικανότητα των ποιητών να συνθέτουν επιτυχώς το προσωπικό τους νοούμενο με το κοινό νοηματικό πολιτισμικό απόθεμα δεν είναι ή ίδια στον ίδιο βαθμό για όλους, (….) υπείκοντας στη συμβουλή του αλησμόνητου φίλου αποφάσισα να προσθέσω τις παρακάτω γραμμές(…)

Ο απαιτητικός και διαβασμένος αναγνώστης δικαιούται να τα αντιπαρέλθει όλα ολικώς και να μείνει στη δίκαιη κρίση του για τα ποιήματα αυτά καθεαυτά. (…) "

* ρεάλια: τα εξωκειμενικά , πραγματολογικά  στοιχεία ενός κειμένου

Το ποίημα που έδωσε τον τίτλο του στη συλλογή

Αποδρομή του αλκοόλ

και εάν μη ιδώ // προ της Ελλάδος το ιερού / χορώ συμπεπλεγμένας / Ελευθερίαν και Μούσας / θάνατον θέλω -  Ανδρέας Κάλβος, «Ελπίς πατρίδος»

Σε βρήκα μέσα στο χαμό

 με δανεικό παλτό κοιμόσουνα

σ' ένα παγκάκι μνήμες απ' το μέλλον

κι έκανε κρύο Λονδίνου τοξικό

Δεν ξέρω αν ο Θεός μιλά ελληνικά

 το σίγουρο είναι πως οι Έλληνες εδώ

διαρκώς θα τα μιλάνε  όλο πιο λίγο

Αν πάλι θα μιλάνε

Γείρε λιγάκι από το στρώμα σου να δεις

σκουπίδια που ξεσέρνει πλάι

ο άνεμος της αλλαγής

μποτίλιες που οι γενναίοι

της αρπαχτής αδειάσαν

Και πάλι όσο μπορείς γερά κρατήσου

γιατί αρχίζει η αποδρομή του αλκοόλ

η υποδόρειος φρικίαση και η νάρκη

οι εφιάλτες απ' την έφοδο του άδειου

Τους είδα εγώ στον ύπνο μου προχτές

τον Βενιζέλο με τον Μπακαλάκο

—Ελευθερίαν και Μούσας—

χορώ συμπεπλεγμένους

κάτω απ' τα κυπαρίσσια της Σταδίου στη Δύση αναμέλποντας ωδάς

en th twn nyn Ellhnwn dialektw

Ελλάδα Hellas της Νέας Εποχής

μιά φαντασίωσις ήσουν νεωτερική

που σε ξεγέννησαν για δοκιμή

τρεις ναυαρχίδες

Για να σε μεγαλώσει ανάδελφος διαφθορά

 Η αλληλοπεριχώρησις των σοσιαλιστών

με τα λαμόγια

Τό συναμφότερον Οικογενείας και Βουλής

Λονδίνο χίλια οχτακόσια δέκα και εννιά

Ανδρέα Κάλβου Ίωαννίδου

ΕΛΠΙΣ.ΠΑΤΡΙΔΟΣ.

τι τίτλος σύγχρονος θεέ μου

τι απελπιστικά

αιώνες δύο πριν

προφητικός

Και στο υπόμνημα του βιβλίου - όπως είπαμε - τα  οδηγητικά της ανάγνωσης σχόλια :

Έλπίς Πατρίδος : Η ωδή του Ανδρέα Κάλβου με τίτλο «Έλπις Πατρίδος» δημοσιεύτηκε σε ξεχωριστό φυλλάδιο 12 σελί­δων στο Λονδίνο το 1819, δύο χρόνια πριν το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, προσβλέποντας εμμέσως με παθιασμένη ελπίδα σε αυτήν και στην ελευθερωμένη πα­τρίδα που θα προσφέρει στους Έλληνες. Το ποίημα είναι αφιερωμένο στον' Άγγλο φιλέλληνα αριστοκράτη και ιδρυ­τή της Ιονίου Ακαδημίας Frederick North Guilford (1766-1827) το 1791 εβαπτίστηκε ορθόδοξος με το όνομα Γεώρ­γιος), με την ευκαιρία της αναλήψεως των καθηκόντων του ως καγκελαρίου σε αυτήν. Γι' αυτό και το αίτημα εδώ της ελευθερίας συνδέεται με την αναγέννηση των γραμ­μάτων και των τεχνών, προτυπώνοντας το ριζοσπαστικό σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος». Το ποίημα, το πρώτο που έγραψε ο Κάλβος στα ελληνικά, ελάνθανε έως το 2003, όταν ανακαλύφθηκε μέσω του διαδικτύου από τον ποιητή και καθηγητή φιλόλογο του Εσπερινού Γυμνασίου Λευκωσίας Λεύκιο Ζαφειρίου με τη βοήθεια του μαθητή Τεύκρου Χαχολιάδη.

ο Θεός μιλά ελληνικά : Παραλλαγμένη φράση του Στέλιου Ράμφου που ανακαλώ από μνήμης. Ψάχνοντας πρόσφατα για την πηγή της την ανακάλυψα στο ποιητικό και πλούσιο σε γόνιμες ιδέες βιβλίο του Τόπος υπερουράνιος (Αθήνα, 1975) με την παρακάτω διατύπωση: «Ο λόγος αυτός [των βυζαντινών], εικόνα και ομοίωση του Δημιουργού-Λόγου, ανταποκρίνεται στην πνευματική υπόσταση του κόσμου με μια τέτοιαν εντέλεια, ώστε να μην αποφεύγει κανείς την αμαρτωλή σκέψη πως ο Θεός ίσως καταλαβαίνει μόνο ελληνικά.» Συνδύασε το με τη φράση (από το ίδιο σύγγραμμα): «Ο Χριστός γεννήθηκε στην Ελλάδα». en th twn nyn Ellhnwn dialektw : Απόδοση σε μία από τις πα­ραλλαγές των σύγχρονων μας greeklish της φράσης Ωι-ΔΗ.ΕΝ.ΤΗι.ΤΩΝ.ΝΥΝ.ΕΛΛΗΝΩΝ.ΔΙΑΛΕΚΤΩι με την οποίαν ο ί­διος ο Κάλβος χαρακτήριζε το γλωσσικό ιδίωμα του ποι­ήματος του.

( Το ποίημα τυπώθηκε σε δίφυλλο με κόσμημα ειδικά σχεδι­ασμένο για την έκδοση αυτή από τον ζωγράφο Σωτήρη Σόρογκα και διαβάστηκε από τον συγγραφέα το Σάββατο 17 Μαρ­τίου 2012 στο κεντρικό αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιο­θήκης της Ελλάδος κατά την ημερίδα με τίτλο «Ποίηση και Ε­ξουσία» που διοργάνωσε ή Εθνική Βιβλιοθήκη με τη συνεργα­σία του Κύκλου Ποιητών.)

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Γιάννης Πατίλης

 Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947 . Σπούδασε Νομικά και Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού Το Δέντρο (1978) και συνεκδότης των περιοδικών Νήσος,Μουσική και Ποίηση (1983-85) και Κριτική και Κείμενα (1984-85). Από το 1986 εκδίδει το Πλανόδιον, ένα από τα λίγα λογοτεχνικά περιοδικά με ισχυρό στίγμα, που ξεχωρίζει για τη μαχητικότητά του και την τόλμη με την οποία υπερασπίζεται αισθητικές αντιλήψεις και πολιτικές θέσεις.

 Υπήρξε συνθέτης και την περίοδο 1965-1970 έγραψε περί τα πενήντα τραγούδια. Δεκατέσσερα από αυτά, ψηφιοποιημένα από παλιά ηχογράφηση ερασιτεχνικής παραγωγής, κυκλοφορούν σε CD με τον τίτλο, Πέρασα με το κόκκινο τη διάβαση (Παραγωγή: «Ασύμμετρες Δράσεις- Η Μαύρη Τρύπα»). 

 Ποίηση

- "Ο μικρός και το θηρίο", Αθήνα, 1970
- "Αλλά τώρα, προσέχτε!", Αθήνα, 1973
- "Υπέρ των καρπών", Εγνατία, Θεσσαλονίκη, 1977
- "Κέρματα", Εγνατία, Θεσσαλονίκη, 1980
- "Μη καπνιστής σε χώρα καπνιζόντων (Ποιήματα 1970-1980)", Ύψιλον, 1982
- "Ζεστό μεσημέρι", Ύψιλον, 1984
- "Γραφέως κάτοπτρον", Ύψιλον, 1989
- "Ταξίδια στην ίδια πόλη (Ποιήματα 1970-1990)", Ύψιλον, 1993
- "Ακτή Καλλιμασιώτη και άλλα ποιήματα", Ύψιλον, 2009